Çin, dijital yuan projesinde şimdiye kadar atılmış en kritik adımlardan birine hazırlanıyor. Ülkenin merkez bankası, ticari bankaların dijital yuan bakiyelerine faiz ödemesine izin verecek yeni bir çerçevenin 1 Ocak 2026 itibarıyla yürürlüğe gireceğini açıkladı. Bu değişiklikle birlikte e-CNY, yalnızca “dijital nakit” olmaktan çıkarak fiilen “dijital mevduat parası” niteliği kazanmaya başlayacak.
Açıklama, People’s Bank of China (Çin Halk Bankası) Başkan Yardımcısı Lu Lei’nin devlet gazetesi Financial News’te yayımlanan makalesiyle kamuoyuna duyuruldu. Lu’ya göre bu düzenleme, yaklaşık on yıldır devam eden pilot çalışmaların ve son beş yılda hızlanan test sürecinin doğal bir sonucu. Çin, CBDC alanında teknik kapasite ve uygulama ölçeği açısından dünyanın en ileri ülkelerinden biri olarak görülse de, benimsenme oranları beklenen seviyeye ulaşmış değil.
Yeni çerçeve kapsamında, doğrulanmış dijital yuan cüzdanlarında tutulan bakiyelere, mevcut mevduat fiyatlama anlaşmalarıyla uyumlu şekilde faiz ödenebilecek. Ayrıca dijital yuan bakiyeleri, Çin’in mevduat sigorta sistemi kapsamında geleneksel banka mevduatlarıyla aynı korumaya sahip olacak. Bu da e-CNY’nin bankacılık sistemi içindeki statüsünü önemli ölçüde güçlendiren bir unsur olarak öne çıkıyor.
Düzenleme, bankalara bilanço ve likidite yönetimi açısından da daha geniş bir hareket alanı sağlıyor. Dijital yuan bakiyeleri, bankaların varlık-yükümlülük yönetiminde aktif biçimde değerlendirilebilecek. Banka dışı ödeme kuruluşları için ise dijital yuan rezervleri, mevcut müşteri rezervleriyle aynı muameleye tabi tutulacak ve yüzde 100 zorunlu karşılık oranı uygulanacak.
Dijital yuan kullanımı oldukça geniş
Resmi verilere göre Çin’de dijital yuan kullanımı hacim olarak ciddi boyutlara ulaşmış durumda. Kasım 2025 sonu itibarıyla toplam 3,48 milyar işlem gerçekleştirilirken, işlem hacmi kümülatif olarak 16,7 trilyon yuan seviyesine çıktı. Bu rakamlar, e-CNY’nin altyapısının yaygın biçimde çalıştığını gösterse de, günlük hayatta tercih edilme oranının hâlâ sınırlı kaldığına işaret ediyor.
Bunun temel nedenlerinden biri, Çin’de uzun süredir hakim konumda olan mobil ödeme platformları. WeChat Pay ve Alipay, kullanıcı alışkanlıklarını büyük ölçüde belirlemiş durumda. Dijital yuan, bu yerleşik ekosistemle rekabet etmekte zorlanıyor. Ayrıca merkezi izleme endişeleri ve sosyal kredi sistemiyle ilişkilendirilen kaygılar, bazı kesimlerin e-CNY’ye mesafeli yaklaşmasına yol açıyor. Bu nedenle kağıt para kullanımının tamamen ortadan kalkmadığı görülüyor.
Öte yandan Pekin yönetimi, dijital yuanın uluslararası kullanımını genişletme konusunda da adımlar atıyor. Merkez bankası, sınır ötesi ödemelerde e-CNY’nin kullanımını artırmak amacıyla Singapur ile pilot çalışmalar planlıyor. Bunun yanı sıra Tayland, Hong Kong, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan gibi pazarlarla CBDC tabanlı ödeme sistemleri gündemde. Şanghay’da kurulan e-CNY Uluslararası Operasyon Merkezi de bu küresel açılımın önemli bir parçası olarak görülüyor.
Tüm bu gelişmelere rağmen Çin, kripto paralar konusunda katı tutumunu sürdürüyor. Ülkede kripto para alım satımı ve madencilik faaliyetleri 2021’den bu yana yasaklı durumda. Çin yönetimi blockchain teknolojisini stratejik bir altyapı olarak benimserken, kontrolü tamamen merkez bankasında olan dijital yuan modelini önceliklendiriyor.
