Avrupa Birliği (AB), dijital euro projesini hızlandırma kararı aldı. Bu hamlenin arkasında, ABD’de geçtiğimiz günlerde kabul edilen ve 288 milyar dolarlık stablecoin piyasasına tam yasal netlik sağlayan GENIUS Yasası bulunuyor. Washington’dan gelen bu gelişme, Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) yıllardır üzerinde çalıştığı dijital euro planlarını hızla gözden geçirmesine yol açtı.
ABD’nin hamlesi Avrupa’yı telaşlandırdı
Financial Times’ın haberine göre, Kongre’den geçen GENIUS Yasası, Brüksel’de ciddi bir paniğe neden oldu. İsmi açıklanmayan bir AB yetkilisi, yasanın onaylanmasının ardından “birçok kişiyi sarstığını” ve şimdi herkesin “hızlanalım, daha fazla bastıralım” dediğini aktardı.
Uzun süredir gündemde olan dijital euro, başlangıçta tamamen ECB’nin kontrolünde, özel bir sistem üzerinde çalıştırılacak şekilde tasarlanmıştı. Ancak ABD’nin yasal düzenlemeyi hızlı biçimde yürürlüğe sokması, Avrupa’daki stratejiyi kökten değiştirdi. Artık, dijital euronun Ethereum veya Solana gibi kamuya açık blockchain’ler üzerinde çalıştırılması fikri de masada.
Açık blockchain ihtimali güçleniyor
ECB, bugüne kadar kamuya açık blockchain fikrine temkinli yaklaşıyordu. Bunun en büyük sebebi ise gizlilik sorunlarıydı. Zira Ethereum ve Solana gibi ağlarda her işlem, her cüzdan hareketi şeffaf biçimde görülebiliyor. Ancak ABD merkezli şirketler Circle ve Tether gibi devlerin trilyon dolarlık dolar sabitli token’ları piyasaya hâkim olurken, AB’nin de benzer şekilde küresel ölçekte kullanılabilecek bir çözüme yönelmesi gerektiği düşünülüyor.
Bir AB yetkilisi FT’ye yaptığı açıklamada, kamu blockchain seçeneğinin artık “çok daha ciddi şekilde değerlendirildiğini” vurguladı. Eğer ECB özel bir sistem seçerse, dijital euro daha çok Çin’in merkez bankası dijital parası (CBDC) modeline benzeyecek. Kamu blockchain tercih edilirse, bu adım Avrupa’yı ABD’nin dolar bazlı stablecoin ekosistemine daha yakın bir noktaya taşıyacak.
Euro’nun küresel rolü risk altında
ECB İcra Kurulu Üyesi Piero Cipollone, Nisan ayında yaptığı açıklamada, ABD’nin stablecoin hamlelerinin Avrupa’nın finansal konumunu tehdit ettiğini söylemişti. Cipollone, bu durumun “euro mevduatlarının ABD’ye kaymasına” ve uluslararası ödemelerde dolar kullanımının artmasına neden olabileceği uyarısında bulunmuştu. “Avrupa, yabancı ödeme çözümlerine aşırı bağımlı olmayı göze alamaz” diyen Cipollone, dijital euroya yönelik çalışmaların hızlandırılması gerektiğini vurgulamıştı.
Şu anda piyasalarda en büyük euro sabitli stablecoin, Circle’ın çıkardığı EURC tokeni. Ancak bunun piyasa değeri sadece 225 milyon dolar civarında. Karşılaştırıldığında, dolar sabitli stablecoin’lerin toplam değeri yüzlerce milyar dolar seviyesinde bulunuyor. Bu dengesizlik, ECB’nin önündeki en büyük tehditlerden biri olarak görülüyor.
Bankalar da devreye giriyor
ABD’de JPMorgan ve Citi gibi büyük bankalar da kendi dijital token projelerini hazırlıyor. Bu da küresel piyasalarda doların hakimiyetini daha da artıracak adımlar anlamına geliyor. Avrupa tarafı ise, bu trendin kendi finansal sistemine zarar vermesinden endişeli.
ECB yetkilileri, dijital euro için hâlâ farklı seçenekleri değerlendirdiklerini belirtiyor. Kurumdan yapılan açıklamada, “merkeziyetçi ve merkeziyetsiz sistemler dahil olmak üzere çeşitli teknolojilerin incelendiği” ifade edildi.
Son karar henüz verilmemiş olsa da, artık açıkça görülüyor ki Ethereum ve Solana gibi kamuya açık blockchain çözümleri ciddi adaylar arasında yer alıyor.
