Worldcoin (WLD) Nedir?

Bugün, son zamanlarda teknoloji ve kripto gündeminde sıkça adını duyduğumuz, bir o kadar da tartışma yaratan yenilikçi ve iddialı bir projeye yakından bakacağız: Worldcoin (WLD). Yapay zekanın hızla geliştiği ve dijitalleşmenin her alana nüfuz ettiği günümüzde, "insan" olmanın dijital kanıtını sunmayı hedefleyen bu proje yalnızca bir kripto para girişimi değil; aynı zamanda kimlik, güvenlik, mahremiyet ve finansal kapsayıcılık gibi temel konulara dair kapsamlı bir vizyon sunuyor. Aynı zamanda insan ve yapay zekâ ayrımının önem kazandığı yeni bir çağda, bireylerin dijital ortamda tanınmasını ve doğrulanmasını sağlamaya çalışıyor.

Worldcoin’in Tanımı ve Ortaya Çıkışı

Peki, tam olarak Worldcoin nedir? Worldcoin, küresel çapta dijital kimlik doğrulama ve temel gelir sağlamayı amaçlayan yenilikçi bir projedir. Projenin temelinde, her insanın dijital dünyada "benzersiz bir insan" olduğunu kanıtlayabileceği bir sistem kurma fikri yatıyor. WLD, bu sistemin yerel token’ıdır. Yani, Worldcoin ekosisteminin içinde kullanılan ana kripto para birimidir diyebiliriz. Worldcoin projesi, 2019 yılında Sam Altman, Max Novendstern ve Alex Blania tarafından Tools for Humanity (TFH) adlı şirket aracılığıyla başlatıldı. Evet, doğru duydunuz! OpenAI'ın CEO'su olarak tanıdığımız Sam Altman, aynı zamanda bu projenin de kurucu ortağı. Proje, Tools for Humanity (TFH) adı verilen San Francisco ve Berlin merkezli bir kuruluş tarafından geliştiriliyor.

Peki bu sistem, Worldcoin nasıl çalışır? Worldcoin projesi, bireylerin Orb adlı fütüristik bir cihazla iris taraması yaptırarak dijital kimliklerini doğrulamasına dayanır. Bu Orb cihazları, yüksek çözünürlüklü iris görüntülerini yakalayan biyometrik tarayıcılardır. Bu tarama sonucunda, "Iris Hash" adı verilen güvenli ve anonim bir tanımlayıcı oluşturulur. Bu tanımlayıcı, kişinin benzersiz bir insan olduğunu kanıtlar. En önemlisi, Worldcoin'in kullanıcıları doğrularlarken kişisel verileri saklamadan veya merkezi bir otoriteye güvenmeden bunu yapmayı hedeflediği belirtilmekte.

WLD token nedir sorusuna gelirsek, bu tokenlar genellikle Orb taraması yoluyla kimliğini doğrulayan kullanıcılara ödül olarak dağıtılıyor. Bu ödül mekanizması, projenin benimsenmesini teşvik etmeyi amaçlıyor. Ancak WLD token'ları yalnızca Orb taraması ile değil, kripto para borsalarından da satın alınabilir. Worldcoin'in temel amacı, artan yapay zeka kullanımı karşısında çevrimiçi ortamda insanları yapay zekadan ayırt edebilecek güvenilir bir sistem sunmaktır. Bu "insanlık kanıtı" (proof-of-personhood) mekanizması, AI botlarının yayılmasını engellemek için kritik bir dijital temel olarak görülüyor.

Projenin bileşenleri arasında World ID, World App, WLD token ve World Chain yer alıyor. World ID, mahremiyeti koruyan dijital insanlık kanıtı iken, World App ilk World cüzdanıdır ve kullanıcıların World ID'lerini tutmalarına, kripto ve stablecoin kullanmalarına olanak tanır. World Chain ise, World Network'ün tüm insanlığı destekleyecek şekilde ölçeklenmesine yardımcı olmak için tasarlanmış insan merkezli bir blok zinciridir.

Worldcoin’in Tarihçesi: Önemli Dönüm Noktaları

Worldcoin, dijital kimlik ve evrensel temel gelir vizyonuyla yola çıkan iddialı bir proje olarak kısa sürede küresel çapta dikkat çekmeyi başardı. Sam Altman önderliğinde geliştirilen bu girişim, hem teknolojik altyapısıyla hem de toplumsal etkileriyle tartışmaların merkezinde yer aldı. Projenin ortaya çıkışıyla birlikte hızlı ve çalkantılı bir büyüme süreci başladı. Fon toplama turları, Worldcoin Orb cihazı ile biyometrik veri toplama hamleleri ve regülatörlerle yaşanan gerilimler bu sürecin önemli kilometre taşlarını oluşturdu. Aşağıda, Worldcoin'in bu dikkat çekici yolculuğunda öne çıkan dönüm noktalarını kronolojik olarak ele alıyoruz:

• 2019: Proje, Sam Altman, Alex Blania ve Max Novendstern tarafından Tools for Humanity (TFH) şirketi çatısı altında kuruldu.
• 2021: Worldcoin kamuoyuna duyuruldu. Proje, Orb adlı cihaz kullanarak biyometrik insanlık kanıtı (proof-of-personhood) planlarını açıkladı. Şirket, WLD token'ının internet ekonomisi tarafından yönlendirilen daha birleşik ve adil bir küresel ekonomiyi yönlendirme çabası olduğunu belirtti. Ancak başlangıçta WLD'nin ABD'de kullanılamayacağı da ifade edildi.
• 2022: MIT Technology Review, Worldcoin'in ilk yarım milyon kullanıcısını dahil etmek için düşük gelirli toplulukları ve öğrencileri hedeflediğini bildirdi. Bu dönemde 100 milyon dolardan fazla fon topladı. Andreessen Horowitz (a16z) ve Khosla Ventures gibi önde gelen yatırımcılardan gelen bu fonlarla 3 milyar dolarlık değerlemeye ulaştı. Almanya merkezli bir veri regülatörü, büyük ölçekte hassas verileri işleme endişeleri nedeniyle Worldcoin hakkında soruşturma başlattı.
• 2023 Temmuz: Worldcoin beta aşamasından çıktı ve resmi olarak ana ağda (mainnet) başlatıldı. WLD token'ı Ethereum ve Optimism (OP) Mainnet üzerinde işlem görmeye başladı. Bu lansman sırasında Londra'daki kullanıcılara iris taraması karşılığında 25 WLD token verildi. Worldcoin, 11'i ABD'de olmak üzere 20 ülkede 35 şehirde Orb konumları planladığını açıkladı. Ancak, WLD token'ları ABD'de serbestçe alınıp satılamıyordu.
• 2023: Yılın sonlarına doğru, 100'den fazla ülkede Worldcoin iris tarama istasyonu kuruldu. Bu dönemde, gizlilik, etik ve biyometrik veri güvenliği tartışmaları da arttı. Fransa, Birleşik Krallık, Bavyera, Güney Kore, Kenya, İspanya, Portekiz ve Hong Kong'daki düzenleyiciler Worldcoin'i soruşturdu veya askıya aldı. Kenya, özellikle güvenlik, gizlilik ve finansal endişeler nedeniyle Worldcoin taramalarını askıya aldı. Hatta bazı kayıtlar, Worldcoin'in Kenya'da iris taramalarını durdurma yönündeki ilk emri görmezden geldiğini gösteriyor.
• 2024: Worldcoin, "World Network" veya kısaca "World" olarak yeniden markalandı. Proje, OP stack kullanarak kendi Katman 2 (L2) blockchainini, World Chain'i başlattı. World App indirme sayısı 20 milyonu aştı. Mart 2024'te İspanya, gizlilik riskleri nedeniyle Worldcoin'in kişisel veri toplamasını durdurmasını talep etti. Mart 2024'te Portekiz de Worldcoin'e veri toplama işlemini durdurma emri verdi. Hong Kong düzenleyicisi de Mayıs 2024'te gizlilik endişeleriyle Worldcoin'e operasyonlarını durdurma talimatı verdi. Mayıs 2025'te  Worldcoin (WLD) ABD'nin çoğu yerinde ilk kez erişilebilir hale geldi, Coinbase gibi borsalar aracılığıyla. Orb taraması yapanlar 16 WLD alırken, World App'e önceden kaydolan ABD'deki kişiler 150 WLD "pioneer grant"i yani “öncü hibesi” aldılar. Tools For Humanity ayrıca Visa ile ortaklık kurarak bu yıl içinde WLD'yi ödeme sırasında itibari para birimine dönüştüren bir banka kartı çıkaracağını duyurdu.
• 2025: Worldcoin, Mayıs 2025 itibariyle 886 adet Orb istasyonuna sahip.

Worldcoin Neden Değerli?

Peki, Worldcoin projesini değerli kılan ne? Neden bu kadar dikkat çekiyor?  

• Blockchain tabanlı evrensel dijital kimlik sistemi sunuyor: Worldcoin'in temel teklifi, World ID aracılığıyla küresel bir dijital kimlik protokolü ve ağı oluşturmak. Bu sistem, bireylerin çevrimiçi ortamda benzersiz insan olduklarını kanıtlamalarına olanak tanır. Özellikle yapay zeka tarafından oluşturulan içeriklerin ve botların yaygınlaştığı bir dünyada, gerçek insanları doğrulamak giderek daha önemli hale geliyor. World ID, bu soruna bir çözüm sunmayı amaçlıyor.
• Kişisel veri güvenliği için zero-knowledge proof (sıfır bilgi kanıtı) teknolojisi kullanılır: World ID, mahremiyeti korumayı vurguluyor. Özellikle, World ID'nin kullanıcıların gerçek ve benzersiz bir insan olduklarını anonim olarak doğrulamak için zero-knowledge proof (sıfır bilgi kanıtı) teknolojisini kullandığını belirtiyor. Bu teknoloji, bir bilginin doğruluğunu, bilginin kendisini açıklamadan kanıtlamaya olanak tanır. Bu, biyometrik verilerin hassas doğası göz önüne alındığında önemli bir güvenlik katmanı sağlar.
• Potansiyel evrensel temel gelir (UBI) altyapısı sağlar: Worldcoin'in uzun vadeli vizyonlarından biri, yapay zekanın iş gücünü etkilemesi durumunda potansiyel bir ekonomik güvenlik ağı olarak temel gelir coin dağıtımını desteklemektir. Sam Altman, AI Çağı'nda UBI'ya duyulan ihtiyacı ve Worldcoin'in bunu destekleme potansiyelini dile getirmiştir. Kimliğini Orb ile doğrulayan kişilere WLD token verilmesi, bu evrensel temel gelir (UBI) konseptinin bir yansıması olarak görülebilir. Worldcoin, bu dağıtım mekanizmasının evrensel temel gelir tartışmalarından ilham aldığını belirtiyor.
• Web3, DeFi ve DAO’lar için güvenli kullanıcı doğrulama çözümü sunar: World ID'nin "insanlık kanıtı" özelliği, web3 kimlik sistemi için önemli faydalar sağlayabilir. Adil airdrop dağıtımı, botlara ve Sybil saldırılarına karşı koruma ve sınırlı kaynakların adil dağıtımı gibi alanlarda kullanılabilir. Bu, merkezi olmayan finans (DeFi) uygulamaları ve merkezi olmayan otonom organizasyonlar (DAO'lar) için daha güvenli ve adil ortamlar yaratılmasına yardımcı olabilir.
• WLD token, hem teşvik aracı hem de yönetişim token’ı olarak kullanılır: WLD coin ne işe yarar sorusunun cevabı çeşitli kullanım alanlarını içerir. WLD token, kullanıcıları World ID oluşturmaya teşvik etmenin yanı sıra, işlemlerin kolaylaştırılması, ağ yönetişimine katılım ve topluluk teşvikleri gibi işlevlere sahiptir. Token sahipleri, protokolün gelecekteki yönü hakkında karar alma süreçlerine katılabilirler. WLD, kullanıcıların on-chain uygulamaları keşfetmelerine ve kullanmalarına olanak tanır. Ayrıca, proje, WLD staking imkanından bahsederek, kullanıcıların tokenlarını tutarak ağın güvenliğini destekleyebileceğini ve karşılığında ek WLD token kazanabileceğini belirtiyor. Mayıs 2025 itibarıyla WLD fiyatı 1 dolar seviyelerinde değişiyor. Coin tüm zamanların en yüksek seviyesine 11.82 dolar ile 10 Mart 2024’te ulaşmıştı.

Worldcoin token ekonomisi ve arkasındaki teknoloji: Orb ve kayıt süreci

Worldcoin'in belki de en dikkat çekici ve tartışmalı yönü, kimlik doğrulama için kullandığı teknolojidir: Orb cihazı ve biyometrik kimlik doğrulama. Orb cihazı nedir? Orb, küresel olarak her benzersiz bireyi doğrulamak için Worldcoin tarafından kullanılan özel yapım bir donanım. Orb'un yüksek çözünürlüklü bir kamera kullanarak kişinin irisini taradığı belirtiliyor. İris taraması, kişinin benzersiz dijital kimliği olan "Iris Hash"i oluşturmak için kullanılır. Bu Iris Hash, kişinin kişisel bilgileriyle ilişkilendirilmez, anonimdir. Amaç, her insanın dijital dünyada yalnızca bir kez doğrulanabilmesini sağlamaktır.

Biyometrik kimlik doğrulama, iris gibi benzersiz fiziksel özelliklerin kimlik tespiti için kullanılmasını içerir. Worldcoin, iris taramasının kimliğin dijital dünyada taklit edilmesinin zor olmasını sağladığını savunur. Bu yöntem, özellikle AI botları ve sahte hesaplar çağında "insanlık kanıtı" sağlamanın en güvenilir yolu olarak görülüyor. Worldcoin'in doğrulama süreci, “Worldcoin kayıt nasıl yapılır?” sorusu şu adımları içeriyor:

1. World ID Oluşturma: Öncelikle kişiler, World ID’sini oluşturur. World ID nedir? Bu kimlik (ID), iris doğrulaması ile sistemlere girer. Kişi, orb cihazına irisini taratır. Cihaz, yüksek çözünürlüklü görüntüler yakalar ve "Iris Hash" oluşturur. Bu işlem sırasında kişisel bilgilerle ilişkilendirme yapılmaz.

1. World App Kullanımı: Kişi, World App'i indirerek Worldcoin hesabını kurar. Bu uygulama, kullanıcının World ID'sini yönetmesini ve dijital cüzdanına erişmesini sağlar. World App ayrıca merkezi olmayan mini uygulamalarla etkileşim kurmayı ve kripto para birimi kullanmayı da destekler. World App marketplace'in yüz binlerce kullanıcıya dağıtım sağladığı belirtilmiştir.
2. Blockchain Ağı: Worldcoin, merkezi olmayan bir blockchain ağı üzerinde çalışır. Bu ağ, tüm işlemlerin ve kimlik doğrulamalarının kamuya açık bir defterde kaydedilmesini sağlar. Bu şeffaflık ve güvenlik sağlamayı amaçlar. Başlangıçta Optimism Layer 2 ağını kullanan Worldcoin, daha sonra kendi World Chain adlı Layer 2 blok zincirini başlattı. World Chain, Ethereum (ETH) Katman 1 (L1) üzerinde inşa edilmiş bir Optimism stack Katman 2 (L2) blok zinciridir. World Chain ana ağının başlatılmasıyla birlikte, 160 ülkedeki 10 milyondan fazla kişinin uyumlu cüzdanlar aracılığıyla on-chain uygulamaları keşfedebileceği ve kullanabileceği belirtilmiştir.
3. WLD Token Dağıtımı: Kimliğini başarıyla doğrulayan bireylere WLD tokenları dağıtılır. WLD tokenlarının yalnızca World App aracılığıyla talep edilebileceği ve bunun dışında herhangi bir airdrop veya ICO yapılmadığı belirtilmekte.

Worldcoin'in token ekonomisi de oldukça spesifik

• İlk 15 yıl için toplam WLD token arzı 10 milyar token ile sınırlı. Bu sınır, WLD akıllı sözleşmesi tarafından uygulanır.
• 15 yıl sonra, yönetişim protokolün uzun vadeli sürdürülebilirliği için gerekirse yıllık maksimum %1,5'e kadar enflasyon oranı uygulamaya karar verebilir. Varsayılan olarak, yönetişim tarafından değiştirilmedikçe enflasyon oranı %0 olarak belirlendi.
• Token dağılımı şu şekilde: %75 Worldcoin topluluğuna tahsis edildi. Bu, World Network kullanıcıları ve ekosistem fonları için ayrıldı. World Foundation da bu tokenların tahsisini yönetiyor. %13,5 Tools For Humanity (TFH) yatırımcılarına ayrıldı. Bunlar, TFH startup'ına fon sağlayan yatırımcılar olarak karşımıza çıkıyor. %9,8 ilk geliştirme ekibine, yani Tools For Humanity'ye tahsis edildi. %1,7 Tools For Humanity (TFH) rezervine ayrıldı. TFH, gelecekteki operasyonlarını finanse etmek için bir rezerv bulunduracak.

Worldcoin’in Kurucusu Kimdir?

Worldcoin'in arkasındaki isimleri ve ekibi de tanıyalım. Worldcoin kurucusu kim? Worldcoin, üç kurucu ortağa sahip:

• Sam Altman: OpenAI'ın CEO'su olarak en bilinen isim ve Worldcoin projesinin de kurucu ortağıdır. Altman, 22 Nisan 1985 doğumlu Amerikalı bir teknoloji girişimcisi ve yatırımcı olarak biliniyor. Stanford Üniversitesi'nden iki yıl sonra ayrıldı. OpenAI'ın CEO'su olarak AI patlamasının önde gelen figürlerinden biri olarak kabul ediliyor. Sam Altman Worldcoin projesinin arkasındaki ana itici güçlerden biri ve projenin "AI Çağı'nda güven" ve evrensel temel gelir gibi vizyonlarını dile getirdi.
• Alex Blania: Worldcoin'in bir diğer kurucu ortağı ve Tools For Humanity'nin CEO'su. Worldcoin'in ana geliştirme ekibi olan Tools For Humanity'nin çekirdeğinde yer alıyor. Blania, projenin amacının daha kapsayıcı, adil ve hakkaniyetli yönetişim ve küresel dijital ekonomi kurumlarını gerçekleştirmek olduğunu belirtti. Ayrıca, AI çağında insanlık kanıtına duyulan ihtiyacın artık ciddi bir tartışma konusu olmadığını, asıl sorunun gizlilik odaklı, merkezi olmayan ve maksimum düzeyde kapsayıcı çözümler olup olmadığı olduğunu söyledi.
• Max Novendstern: Worldcoin'in üçüncü kurucu ortağı. Harvard Üniversitesi felsefe mezunu olan Novendstern, projenin başlangıcında, 2019'dan 2021'e kadar CEO olarak görev yaptı.

Worldcoin projesi, Tools for Humanity şirketi tarafından geliştirildi. Bu şirket, projenin temel teknolojisi olan orb cihazını tasarlayıp üretti. Ekipte kriptografi, yapay zeka, blockchain ve etik uzmanları yer alıyor. Genel olarak  Tools For Humanity'nin Worldcoin'in ana geliştirme ekibi olduğu belirtilmekte.  

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Aşağıda, tartışmalı Worldcoin’e yönelik en sıkça sorulan sorular ve cevaplarını bulabilirsiniz:

• WLD token nedir ve ne işe yarar?: WLD, Worldcoin projesinin yerel kripto para birimidir. Ethereum ağı üzerinde ERC-20 standardında geliştirilmiştir ve Optimism gibi Katman-2 çözümleriyle entegre çalışır. Kullanıcılar, iris taramasıyla kimlik doğrulaması yaptıklarında WLD token'ı alabilirler. Bu token, dijital kimlik doğrulama, yönetişim ve potansiyel evrensel temel gelir (UBI) dağıtımı gibi amaçlarla kullanılır.
• Worldcoin kimler için tasarlandı?: Worldcoin, küresel çapta herkesin dijital kimlik sahibi olmasını ve finansal sistemlere erişimini hedefler. Özellikle bankacılık hizmetlerine erişimi olmayan bireyler ve gelişmekte olan ülkelerdeki topluluklar için tasarlanmıştır. Ayrıca, yapay zekâ çağında insanları botlardan ayırt etmek amacıyla dijital kimlik doğrulama sistemi sunar.
• Orb cihazı güvenli mi?: Orb, kullanıcıların irislerini tarayarak benzersiz bir dijital kimlik (World ID) oluşturur. Şirket, biyometrik verilerin tarama sonrası silindiğini ve yalnızca şifrelenmiş kimlik verisinin saklandığını belirtmektedir. Ancak, bazı ülkelerde veri güvenliği ve gizlilik endişeleri nedeniyle soruşturmalar ve kısıtlamalar yaşanmıştır.
• Kayıt sırasında hangi veriler toplanıyor?: Kayıt sırasında kullanıcıların iris taraması yapılır ve bu biyometrik veriden benzersiz bir dijital kimlik (World ID) oluşturulur. Şirket, ham biyometrik verilerin tarama sonrası silindiğini ve yalnızca şifrelenmiş kimlik verisinin saklandığını belirtmektedir. Ancak, bazı ülkelerde veri güvenliği ve gizlilik endişeleri nedeniyle soruşturmalar ve kısıtlamalar yaşanmıştır.
• Worldcoin ücretsiz mi?: Evet, Worldcoin'e katılım ücretsizdir. Kullanıcılar, Orb cihazı aracılığıyla iris taraması yaptırarak ücretsiz WLD token'ları alabilirler. Ancak, bu teşvikler ülkeden ülkeye değişebilir ve bazı bölgelerde düzenleyici kısıtlamalar nedeniyle sınırlamalar olabilir.
• WLD hangi ağ üzerinde çalışıyor?: WLD token, Ethereum blockchaini üzerinde ERC-20 standardında oluşturulmuştur. Ayrıca, Optimism gibi Katman-2 çözümleriyle entegre çalışarak daha hızlı ve düşük maliyetli işlemler sağlar.

 

Worldcoin ve dijital kimlik tabanlı projelerin geleceğini kaçırmamak için JR Kripto içerik serimizi takip edin!