Toncoin (TON) Nedir?

Kripto dünyasında zaman zaman sessiz sedasız ilerleyen ama bir anda sahneye güçlü bir dönüş yapan projeler var. İşte Toncoin, tam da bu tanıma uyuyor. Arkasında Telegram gibi dev bir platformun gölgesi, topluluk desteğiyle yeniden şekillenen bir yolculuk ve teknik olarak oldukça iddialı bir altyapı var. Zira Toncoin, son dönemde kripto dünyasında adını sıkça duyduğumuz bir dijital varlık. Peki Toncoin nedir? En basit haliyle Toncoin, The Open Network (TON) adlı blockchaininin yerel kripto para birimi olarak karşımıza çıkar. Başlangıçta Telegram’ın geliştirdiği bu proje, yüksek hız ve ölçeklenebilirlik vaadiyle ortaya çıktı. Hatta Toncoin, projenin kökeni nedeniyle zaman zaman "Telegram coin" olarak da anılır. Bu rehber tadındaki yazıda Toncoin’in ortaya çıkış hikâyesinden teknik özelliklerine, kullanım alanlarından geleceğine kadar tüm detayları ele alacağız.

Toncoin’in Tanımı ve Ortaya Çıkışı

Toncoin, The Open Network (TON) blockchaininin yerel kripto parası olarak geliştirildi. 2018 yılında Telegram kurucuları Pavel ve Nikolai Durov öncülüğünde başlatılan TON projesi, başlangıçta “Telegram Open Network” adıyla anılıyordu ve kendi kripto parası Gram ile birlikte duyuruldu. Amaç, Telegram’ın yüz milyonlarca kullanıcısını kapsayacak yüksek hızlı ve ölçeklenebilir bir Layer-1 blockchain inşa etmekti. Gerçekten de TON, teknik mimarisi sayesinde teorik olarak milyonlarca kullanıcıya hizmet edebilecek kapasitede tasarlandı. Örneğin, ağ yapısı bir ana zincir (masterchain) ve onun altında çalışan çok sayıda alt zincirden (workchain) oluşur; her alt zincir de gerektiğinde parçalanarak (sharding) yeni alt zincirler oluşturabilir. Bu sayede TON, yatay şekilde sınırsız ölçeklenebilirlik hedefliyor.

Kısaca, TON blockchaini “sharding blockchain” konseptini tam anlamıyla hayata geçirmeyi amaçlayan, özellikle de dönemi için devrim niteliğinde bir projeydi.

Ancak proje daha ilk adımlarında taşlı yollardan geçti. 2018’de duyurulan ve büyük heyecan yaratan Telegram blockchain projesi TON, 2019 yılında ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) engeliyle karşılaştı. SEC, yapılan Gram token satışının kayıt dışı menkul kıymet satışı olduğunu iddia ederek projeye dava açtı. Sonuç olarak Telegram ekibi, uzun süren hukuk mücadelesinin ardından 2020 yılında projeden çekilmek zorunda kaldı. Telegram, TON ile ilgili geliştirdiği tüm kodları açık kaynak olarak yayınladı ve Gram coin projesini resmi olarak sonlandırdı.

Bu noktada sahneye bağımsız geliştiriciler ve topluluk çıktı. Telegram’ın bıraktığı yerden devam etmek isteyen açık kaynak geliştiricileri, TON kod tabanını sahiplenerek projeyi yeniden canlandırdılar. 2021 yılında kurulan TON Foundation (kâr amacı gütmeyen bir vakıf), ağın gelişimini desteklemeye başladı ve projenin token’ına Toncoin adını verdi. Yani Gram adı tarihe karışırken, aynı teknolojik vizyona sahip yeni topluluk projesi Toncoin adıyla hayat buldu. Hatta Pavel Durov da Aralık 2021’de yaptığı bir açıklamayla topluluk tarafından sürdürülen bu yeni TON projesini desteklediğini belirtip, “vizyonumuzun devamı” diyerek Toncoin’e onay verdi.

Toncoin’in kullanım alanları da oldukça geniş. Toncoin ne işe yarar? İlk olarak, Toncoin mikro ödemeler için ideal bir araç olmayı hedefliyor; zira hem hızlı işlem onayı hem de düşük ücret sunuyor. Bunun yanı sıra NFT alım satımları, merkeziyetsiz finans (DeFi) uygulamaları ve diğer Web3 servisleri Toncoin ağı üzerinde çalışmaya başladı. Örneğin, TON blockchaininde akıllı kontrat altyapısı aktif hale gelince dijital koleksiyonlar ve oyun içi varlıklar gibi NFT’ler oluşturulup ticareti yapılabiliyor. Aynı şekilde blockchain tabanlı kredi verme, merkeziyetsiz borsa gibi DeFi protokolleri de TON üzerinde gelişiyor. Sonuç olarak Toncoin; hızlı, ucuz ve kullanıcı dostu işlemlere imkân vererek günlük hayatta kriptonun kullanılmasını sağlamayı amaçlıyor.

Toncoin’in Tarihçesi: Önemli Dönüm Noktaları

Toncoin’in geçmişine baktığımızda, birkaç kritik dönüm noktası öne çıkıyor. Aşağıda Toncoin çıkış tarihi dahil günümüze uzanan önemli gelişmeleri kronolojik olarak özetledik:

• 2018: Telegram ekibi, Telegram Open Network (TON) ağını ve bunun yerel token’ı olan Gram’ı duyurdu. Proje için düzenlenen özel satışlarda yaklaşık 1,7 milyar dolar yatırım toplandı. Bu, o güne dek kripto dünyasındaki en büyük fon toplamalarından biriydi ve “Pavel Durov coin” olarak da anılan Gram büyük ses getirdi.
• 2020: ABD SEC’in açtığı dava sonucu Telegram, TON projesini durdurdu. SEC engeli nedeniyle Gram token dağıtımı iptal edildi ve Telegram, yatırımcılara 1,2 milyar doları iade ederek projeden çekildi. Haziran 2020 itibariyle Telegram’ın resmi TON macerası sona ermiş oldu.
• 2021: Telegram’ın bırakmasının ardından açık kaynak topluluğu projeyi devraldı. Anatoliy Makosov ve Kirill Emelyanenko gibi geliştiricilerin liderliğinde TON Foundation kuruldu ve ağ yeniden canlandırıldı. Bu yeni başlangıçla token’ın adı Toncoin olarak belirlendi. Yıl sonunda Pavel Durov’un da desteğini alarak Toncoin ağı güç kazanmıştı.
• 2022: TON blockchaininde önemli teknik özellikler ve ürünler devreye alındı. Ağ, Proof-of-Stake (hisse ispatı) konsensüs mekanizmasıyla staking (pay koyma) özelliğini tam anlamıyla işletmeye başladı. Geliştiriciler TON üzerine NFT pazaryerleri ve koleksiyonları oluşturdular; ilk akıllı kontratlar çalışır hale geldi. Temmuz 2022’de TON DNS duyuruldu ve .ton uzantılı insan tarafından okunabilir alan adları açık artırmalarla satışa sunuldu. Aynı yılın ilerleyen döneminde merkeziyetsiz dosya depolama çözümü TON Storage kullanıma girdi.
• 2024: Telegram ve TON ekosistemi tekrar yakınlaşarak entegrasyon adımları atıldı. Telegram uygulaması içinde Toncoin cüzdanı ve Web3 özellikleri entegre edilmeye başlandı. Özellikle Telegram’ın mini uygulamalar platformu, TON Mini Apps adıyla blockchain tabanlı uygulamaların çalıştığı bir ortama dönüştü. 2023 sonu itibarıyla Telegram, TON blockchainini resmi Web3 altyapısı olarak benimsedi ve 2024 boyunca bu entegrasyon geniş kitlelere sunuldu. Sonuç olarak TON tabanlı mini uygulamalar Telegram içinde yaygınlaştı ve milyonlarca kullanıcıya ulaştı. Nitekim Temmuz 2024’e gelindiğinde Telegram üzerindeki mini uygulamalar aylık 500 milyon kullanıcıya erişmişti.  

• 2025: Nisan 2025’te TON Foundation, eski MoonPay CFO/COO’su Maximilian Crown’ı yeni CEO olarak atadı. Temmuz 2025’te TON Foundation, dünyaca tanınmış Kingsway Capital Partner ile birlikte 400 milyon dolar değerinde bir kripto hazine şirketi oluşturmak için yatırım toplamayı hedeflediğini duyurdu. 2025 yılının ilk yarısında ağ performansı da yükseldi ve aktif adres sayısı %5 kadar arttı. Diğer yandan STON.fi, TON ağının en büyük dApp’i olarak öne çıktı ve Ribbit Capital ile CoinFund liderliğinde 9.5 milyon dolarlık yatırım aldı. First Digital USD (FDUSD) stablecoin’i TON ağına yerel stablecoin olarak entegre edildi. Ethena’nın USD e‑Boost kampanyası ile tsUSDe token’ları üzerinden dört DeFi platformunda %20’ye varan APY kazanma fırsatı başladı. Yine Temmuz 2025’te ABD’de Telegram’a yerel TON Wallet desteği geldi; kullanıcı artık Telegram içinde kendi cüzdanına erişebiliyor, işlem ve staking yapabiliyor 

Toncoin Neden Değerli?

Toncoin projesinin bu kadar ilgi görmesinin arkasında yatan belli başlı teknik özellikler ve avantajlar var. Öncelikle TON blockchaini, hız ve ölçeklenebilirlik konusunda etkileyici bir performansa sahip. 2023 yılında yapılan bir açık test sırasında TON ağı, yaklaşık 104.715 işlemi saniyede gerçekleştirmeyi başararak mevcut blockchainler arasında bir dünya rekoru kırdı. Üstelik bu test, ağın tam kapasitesinin henüz sınırlarına ulaşmadığını gösterdi; yeterli düğümle (node) teorik olarak milyonlarca TPS seviyesine çıkabileceği belirtiliyor. Bu olağanüstü hız ve kapasite, Toncoin’i değerli kılan en önemli etmenlerden biri. Aşağıda Toncoin’in öne çıkan avantajlarını sıraladık:

Yüksek işlem hızı

TON ağının mimarisi, saniyede yüz binlerce işlem işleyecek şekilde tasarlandı. Dinamik sharding sayesinde ağ yükü arttığında yeni zincirler devreye girerek işlemleri paralel işliyor. Nitekim pratik testlerde 100 bini aşan TPS değerine ulaşılmış durumda. Bu hız, TON’u finansal işlemler ve mikro ödemeler için son derece uygun hale getiriyor.

Sharding ile ölçeklenebilirlik

Sharding (parçalama) teknolojisi, TON’un yatay olarak ölçeklenmesini sağlıyor. Ağ, tek bir blockchain yerine birbirine bağlı birçok alt zincire bölünerek çalışıyor. Yük arttıkça otomatik olarak yeni shardchain’ler oluşturulup yük dağıtılıyor, yük azalınca shard’lar tekrar birleşiyor. Bu sayede performans esnek bir şekilde ölçeklenebiliyor ve ağ tıkanmasının önüne geçiliyor.

Zengin Web3 altyapısı

Toncoin ekosistemi sadece kripto para transferlerinden ibaret değil; aynı zamanda kapsamlı Web3 çözümleri sunuyor. Örneğin TON DNS, blockchain adreslerini insan tarafından okunabilir hale getiren bir alan adı sistemi (örn. kullanici.adres.ton gibi). TON Storage, merkeziyetsiz bir bulut depolama servisi gibi çalışarak dosyaların dağıtık ağda saklanmasına olanak tanıyor. TON Proxy ise internet trafiğini anonimleştirmeyi hedefleyen, Tor benzeri bir gizlilik katmanı sağlıyor.

Telegram entegrasyonu

Toncoin’i benzersiz kılan bir diğer yön, arkasındaki Telegram gibi dev bir platformun kullanıcı tabanına erişebilmesi. TON, Eylül 2023’ten itibaren resmen Telegram’ın Web3 altyapısı olarak konumlandırıldı. Bunun anlamı, Toncoin cüzdanının Telegram uygulamasına gömülü olması ve sohbet ekranından çıkmadan kripto transferi yapabilmek demek. Hali hazırda Telegram’ın 900 milyondan fazla aktif kullanıcısı bulunuyor ve TON bu kitleye ulaşabilen tek blockchain ağı konumunda. Örneğin, Telegram üzerinden sohbet ederken Toncoin ile bahşiş vermek, kanal abonelik ödemek veya oyun oynayıp kazanç elde etmek mümkün hale geliyor. Bu entegrasyon sayesinde Toncoin, kriptonun günlük hayata entegre olması yolunda muazzam bir avantaj yakalamış durumda.

Düşük işlem ücretleri ve kullanıcı dostu deneyim

TON blockchaininde işlem ücretleri son derece düşük ve ağ ne kadar yoğun olursa olsun ücretler öngörülebilir seviyelerde kalıyor. Ortalama blok süresinin 5-6 saniye civarında olması, neredeyse anlık onay anlamına geliyor. Kullanıcılar için karmaşık cüzdan adresleri yerine kolay isimlerle (TON DNS sayesinde) işlem yapabilmek ve Telegram arayüzü içinde doğal bir deneyim sunulması da kullanım bariyerini azaltıyor. Kısacası TON, Web3’ü Web2 kadar kolay hale getirmeye çalışarak geniş kitlelerin kriptoyu benimsemesini hedefliyor.  Özellikle Telegramîn etkisiyle TON coin geleceği konusunda toplulukta oldukça iyimser bir hava var.  

Bu noktada TON DNS, TON Storage nedir gibi kavramlara aşina olmayanlar için kısaca açıklayalım. TON DNS, tıpkı internet alan adları gibi, uzun ve karmaşık kripto adreslerini okunabilir kısa isimlere çeviren bir sistemdir (örneğin, alice.ton gibi alan adları cüzdan adreslerine karşılık gelir). TON Storage nedir diye soracak olursak, TON blockchaini üzerinde çalışan merkeziyetsiz bir dosya depolama ağıdır; yani dosyalarınızı dağıtık şekilde, güvenli olarak saklamanızı sağlar. Benzer şekilde TON Proxy de kullanıcıların IP adreslerini gizleyerek internete daha gizli ve güvenli erişim sunan bir proxy/anonimlik katmanı olarak düşünülebilir. Bu bileşenlerin her biri, Toncoin ekosisteminin değerini artıran önemli parçalar.

Toncoin’in Kurucusu Kim?

Peki Toncoin kimin? Bu sorunun cevabı, projenin iki farklı dönemi göz önüne alınarak verilmeli. TON ağının ve ilk token modelinin kurucuları, popüler mesajlaşma platformu Telegram’ın da kurucuları olan Pavel Durov ve kardeşi Nikolai Durov’dur. 2018’de TON projesini konsept olarak ortaya atan ve Gram token planını duyuranlar onlardı. Nikolai Durov, TON’un teknik beyaz kağıtlarını yazan kişi olarak da bilinir; kısaca TON’un orijinal mimarı diyebiliriz. Dolayısıyla Toncoin’in temellerinde Durov kardeşlerin vizyonu bulunuyor (bu yüzden zaman zaman sektörde Toncoin için “Pavel Durov coin” tabiri de kullanılıyor).

Ancak 2020’deki SEC engelinden sonra Durov kardeşler projeden tamamen çekildiler ve Telegram, TON ile ilgili tüm çalışmalarını durdurdu. Bu aşamadan sonra Toncoin’in kurucusu olarak belli bir kişiden ziyade topluluk ön plana çıkıyor. Telegram’ın bıraktığı açık kaynak kodlar bağımsız geliştiricilere emanet edildi. 2020 sonrasında projeyi devam ettiren ekip, dünya genelinden açık kaynak geliştiriciler ve TON topluluğunun gönüllülerinden oluşuyor. Bu gönüllü çabanın kurumsal bir yapıyla desteklenmesi amacıyla İsviçre merkezli TON Foundation vakfı kuruldu (2021). TON Foundation, ağın geliştirme faaliyetlerini koordine eden ve finansman sağlayan bir çatı olarak günümüzde aktif şekilde çalışmakta.

Şu an Toncoin ağı, merkeziyetsiz bir şekilde küresel doğrulayıcılar (validatorlar) tarafından işletiliyor. Yani ne Telegram şirketi ne de TON Foundation ağı tek başına kontrol etmiyor; kararlar topluluk ve doğrulayıcılar tarafından alınıyor. Hatta 2024 yılında Telegram kurucusu Pavel Durov kısa süreliğine gözaltına alındığında bile TON blockchain işlemeye devam etti ve hiçbir kesinti yaşanmadı.

Pavel Durov'un TON blockchaini ile alakası aşağıdaki maddelerle açıklanabilir:

• 2018 → Telegram, TON (Telegram Open Network) projesini ve Gram token’ını duyurdu.
• 2019 → ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), Telegram’a dava açtı.
• 2020 → Telegram projeden çekildi; Gram token iptal edildi. Pavel Durov, yatırımcılara paralarını iade ederek projeyi sonlandırdıklarını açıkladı.
• 2021 → Bağımsız geliştiriciler TON’u yeniden canlandırdı, Toncoin adıyla başlatıldı.
• Aralık 2021 → Pavel Durov, topluluk tarafından sürdürülen yeni TON projesine destek verdiğini açıkladı.
• 2023 → Telegram, TON Foundation ile tekrar iş birliğine başladı. Toncoin, Telegram’ın Web3 altyapısı olarak entegre edilmeye başlandı.
• 2024 → Telegram uygulamasına TON Wallet entegre edildi, mini uygulamalar TON üzerine inşa edilmeye başladı.
• 2025 → Telegram üzerinden staking, transfer ve Web3 işlemleri yaygınlaşarak kullanıcıya açıldı.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Aşağıda, Toncoin hakkında sıkça sorulan bazı sorular ve cevaplarına ulaşabilirsiniz:

• Toncoin nedir ve neden önemlidir?: Toncoin, The Open Network (TON) blockchaininin yerel kripto para birimidir. Bu coin’in önemi, Telegram gibi dev bir platformla entegre çalışabilmesi ve blockchain teknolojisini milyonlarca kullanıcıya ulaştırma potansiyelinden geliyor. Yani Toncoin, bir yandan gelişmiş teknik özellikleri (hız, ölçeklenebilirlik, düşük ücret) ile dikkat çekerken diğer yandan Telegram üzerinden günlük hayatta kullanım alanı bularak kriptonun benimsenmesini hızlandıracak önemli bir proje olarak görülüyor.
• Toncoin nasıl ortaya çıktı?: Toncoin’in ortaya çıkışı Telegram’ın 2018’de duyurduğu TON (Telegram Open Network) projesine dayanır. Pavel ve Nikolai Durov tarafından tasarlanan bu proje, başlangıçta Gram adlı token ile hayata geçecekti ancak 2020’de SEC engeliyle durduruldu. Telegram geri çekildikten sonra bağımsız geliştiriciler kodu devraldı ve 2021’de Toncoin adıyla ağı yeniden başlattı. Kısacası Toncoin, Telegram’ın başlatıp bıraktığı vizyonun topluluk tarafından devam ettirilmesiyle doğdu.
• Toncoin ile Telegram’ın ilişkisi nedir?: Toncoin ile Telegram arasında organik bir bağ bulunuyor. Öncelikle Toncoin projesi, Telegram kurucuları tarafından başlatıldığı için kökeninde Telegram’ın vizyonu var. Günümüzde ise Telegram, Toncoin’i ve TON ağını kendi ekosistemine entegre etmiş durumda. Örneğin Telegram uygulaması içinde Toncoin cüzdanını (TON Wallet) kullanabiliyor, sohbetlerden çıkmadan Toncoin gönderebiliyor veya TON tabanlı mini uygulamaları çalıştırabiliyorsunuz. Özetle, Telegram blockchain altyapısı olarak TON’u benimsedi ve Toncoin, Telegram üzerinden milyonlarca kullanıcıya ulaşan bir kripto para haline geldi. Bu entegrasyon her iki taraf için de kazan-kazan durumu yaratıyor: Telegram kullanıcıları kripto hizmetlerine kolayca erişirken, Toncoin de büyük bir kullanıcı tabanına sahip oluyor.
• Toncoin merkezi mi, merkeziyetsiz mi?: Toncoin ağı merkeziyetsizdir. İlk etapta Telegram tarafından geliştirilmiş olsa da, şu an ağın kontrolü dünya çapına dağılmış binlerce doğrulayıcıya (validator) ve topluluk yönetimine ait. Toncoin’in konsensüs mekanizması olan Proof-of-Stake, ağı güvence altına almak için birçok bağımsız doğrulayıcının katılımını sağlar. Telegram şirketi doğrudan ağı yönetmez, hatta Telegram’dan bağımsız şekilde TON blockchainiişlemeye devam eder. Örneğin, 2024’te Telegram kurucusu Pavel Durov kısa süreli bir hukuki sorun yaşadığında bile TON ağı kesintisiz çalışmaya devam etmiştir. Bu da gösteriyor ki ağ tek bir kişiye veya merkeze bağlı değildir; aksine dağıtık bir yapıdadır.
• Toncoin’in Ethereum gibi ağlardan farkı nedir?: Toncoin (TON) ile Ethereum arasında birkaç önemli fark var. İlk olarak TON, tasarım olarak sharding destekli bir yapıdadır ve bu sayede daha yüksek işlem kapasitesi ve hız sunar. Ethereum ise (güncellemelere rağmen) hâlâ ölçeklenme sorunlarını büyük ölçüde ikinci katman (Layer-2) çözümlerle halletmeye çalışıyor ve tek bir zincir üzerinde sınırlı sayıda işlemi yönetebiliyor. İkinci önemli fark, kullanıcı deneyimi ve entegrasyon tarafında ortaya çıkıyor. Toncoin, Telegram’a entegre olması sayesinde kullanıcıların özel cüzdanlar, tarayıcı eklentileri veya uzun adreslerle uğraşmadan kripto kullanabilmelerini sağlıyor. Ethereum tabanlı uygulamalarda ise genellikle MetaMask gibi harici cüzdanlar, karmaşık arayüzler ve gas ücreti hesaplamalarıyla uğraşmak gerekiyor. Ayrıca işlem ücretleri karşılaştırıldığında TON üzerindeki gas ücretleri çok daha düşük ve sabit kalmaya yönelik tasarlanmış durumda. Özetle, Ethereum birinci nesil akıllı sözleşme platformlarının lideri olsa da, TON daha hızlı, ucuz ve kullanıcı dostu bir alternatif sunarak kitlelere yayılma konusunda farklılaşıyor. Bununla birlikte Ethereum’un daha oturmuş bir ekosistemi ve geniş geliştirici topluluğu olduğunu da not etmek gerekir – ancak TON da hızla büyüyen bir ekosisteme sahip.
• TON ağına nasıl uygulama geliştirilir?: TON ağına uygulama geliştirmek, geliştiriciler için birkaç farklı yolu içeriyor. Birincisi, akıllı kontratlar yazarak doğrudan TON blockchaini üzerinde merkeziyetsiz uygulamalar (dApp’ler) geliştirebilirsiniz. TON, kendi sanal makinesi (TVM) üzerinde çalışacak akıllı kontratlar için FunC ve Fift gibi özel dilleri kullanıma sunuyor; ayrıca geliştirici deneyimini kolaylaştırmak için Tact gibi daha yüksek seviye diller de mevcut. İkinci yol ise Telegram Mini App platformunu kullanmak. Telegram’ın mini uygulamaları, TON blockchaini ile etkileşime girebilen hafif uygulamalardır. Örneğin bir Telegram botu veya mini app’i geliştirdikten sonra TON Connect protokolü ile bu uygulamayı TON cüzdanlarına bağlayabilirsiniz. Bu sayede Telegram içinden kullanıcıların Toncoin ile işlem yapabildiği, NFT alıp satabildiği veya diğer Web3 işlemlerini gerçekleştirebildiği uygulamalar yazmak mümkün. Geliştirme sürecine başlamak için TON Foundation’ın sağladığı kapsamlı dökümanlar, SDK’lar ve açık kaynak örnek projeler bulunuyor. Yani kısaca, bir akıllı kontrat geliştirerek veya bir Telegram mini uygulaması yazarak TON ekosistemine katkı sunabilirsiniz. Gerekli araçlar ve topluluk desteği TON geliştirici portalında yeni başlayanlar için dahi hazır durumda.

 

Toncoin ve Telegram ekosistemiyle entegre Web3 projeleri hakkında daha fazla içerik için JR Kripto Rehber serimizi takip edin.