Sui, yüksek hız ve paralel işlem kabiliyeti ile öne çıkan, yenilikçi bir Layer-1 (birinci katman) blokzincir ağı olarak karşımıza çıkıyor. Diğer bir deyişle Sui ağı, Web3 dünyasında ölçeklenebilirlik ve kullanıcı deneyimini geliştirmek amacıyla sıfırdan tasarlanmış bir platform. Peki SUI coin nedir? SUI, işte bu ağın yerel kripto para birimidir. Sui ağı üzerinde işlemleri yürütmek, akıllı sözleşme etkileşimlerini gerçekleştirmek ve ağın güvenliğini sağlamak için SUI token kullanılır. “Sui nedir?” sorusunu temel düzeyde böyle cevaplayabiliriz – güçlü teknik altyapısıyla dikkat çeken bir blokzincir (blockchain) projesi ve ona güç veren yerel token.
Sui projesinin arkasındaki ekip, Facebook (Meta) şirketinin başarısızlıkla sonuçlanan Diem kripto para girişiminden deneyim kazanmış geliştiricilerden oluşuyor. Bu ekip, Mysten Labs adında bir şirket kurarak Sui’yi hayata geçirdi. Sui ağı, programlama dili olarak Move’u kullanıyor ve nesne odaklı veri modeli adı verilen sıra dışı bir mimariye sahip. Hedefleri, blockchain teknolojisini kitlelere ulaştırmak: Yüksek işlem hızı, düşük gecikme ve kullanıcı dostu bir deneyim sunarak Web3 uygulamalarını günlük hayata entegre etmek. Bu rehberde, Sui’nin ortaya çıkışından SUI teknik özellikleri, SUI token arzı ve coinin vizyonundan tarihçesine kadar tüm önemli detayları ele alacağız.
SUI’nin Tanımı ve Ortaya Çıkışı
Sui, yüksek hızlı ve paralel işlem yapabilen bir Layer-1 blockchain ağı olarak tanımlanır. Yani temel blockchain katmanında (Ethereum, Solana gibi platformlarla aynı kategoride) çalışır ve çok sayıda işlemi aynı anda işleyebilecek şekilde tasarlandı. Bunu mümkün kılan en büyük farkı, verileri bloklar halinde değil, nesneler halinde işlemesi ve böylece paralel işlem yeteneği sunması. Geleneksel blockchainlerde tüm işlemler sıralı bloklar içinde onaylanırken Sui’de işlemler, etkileşimde bulundukları kripto paralara göre bağımsız olarak yürütülebiliyor. Bu sayede, birbiriyle alakasız işlemler aynı anda (paralel olarak) gerçekleşebilir ve ağın verimliliği ciddi oranda artar. Sonuç olarak Sui, teorik olarak çok yüksek işlem kapasitelerine ulaşabilir ve düşük gecikme süresi (işlemlerin onaylanma hızında gecikme olmaması) ile kullanıcılarına anlık işlem deneyimi sunmayı hedefler.
Sui’nin teknik temellerinden bir diğeri de, Move programlama dili üzerine inşa edilmiş olması. Peki SUI Move dili nedir? Aslen Facebook’un Diem projesi için geliştirilmiş, akıllı sözleşmeler yazmak için tasarlanmış özel bir dil. Move, kripto paraları ve izinleri güvenli bir şekilde yönetmek üzere geliştirildiği için, Sui’nin akıllı sözleşme altyapısına güvenlik ve esneklik katar. Özellikle Ethereum’un Solidity dilinde görülen bazı güvenlik açıklarına (örneğin reentrancy adı verilen akıllı sözleşme açığına) Move dilinde rastlanmıyor. Zira dil tasarımının kendisi bu tür hataları önlüyor. Sui ağı, Move dilinin bu güvenlik odaklı yaklaşımını ve nesne yönelimli yapısını benimseyerek, geliştiricilere hem daha güvenli hem de daha kolay bir akıllı sözleşme geliştirme deneyimi sunduğunu söylüyor. Mysten Labs’ın CTO’su Sam Blackshear (Move dilinin yaratıcısı), Move sayesinde akıllı sözleşmelerin hem hatalara karşı dayanıklı hem de geliştirici üretkenliğini artıran bir yapıda olduğunu vurguluyor.
Sui’nin ortaya çıkışı doğrudan Meta (Facebook) şirketinin kripto para girişimindeki deneyimlere dayanıyor. Meta’nın bir zamanlar büyük ses getiren Libra projesi (Diem) regülasyon engeline takılıp hayata geçemeyince, projede görev alan bazı önemli isimler kendi yollarını çizmeye karar verdi. Meta’nın Novi/Diem ekibinde çalışmış olan Evan Cheng, Sam Blackshear ve George Danezis gibi uzmanlar, 2021 yılında Mysten Labs adlı girişimi kurdular. Ekip, Diem projesindeki bilgi birikimini kullanarak tamamen merkeziyetsiz, ölçeklenebilir ve geliştirici dostu yeni bir L1 ağ oluşturmak amacıyla Sui projesine başladı. Kısacası Sui, Meta’nın Diem projesinden doğan bir ekip tarafından, o projede geliştirilen teknolojileri (özellikle Move dilini) daha geniş bir blockchain vizyonunda değerlendirmek üzere yaratıldı. Bu arada Sui, aynı kökenden gelen bir başka proje olan Aptos ile de sık sık karşılaştırılıyor. Aptos da eski Diem ekibinin diğer bir ürünü. Aynı şekilde Move dilini kullanıyor ve 2022’de piyasaya girdi. Aptos vs Sui karşılaştırmalarında, iki ağın benzer temellere sahip olduğu ancak teknik yaklaşımlarının farklı olduğu söylenmekte. Örneğin Aptos, blockchain verilerini hesaplar etrafında organize ederken, Sui varlık odaklı model benimsiyor ve paralel işlem yeteneğini daha fazla ön plana çıkarıyor.
SUI’nin Tarihçesi: Önemli Dönüm Noktaları
Sui projesi oldukça yeni sayılabilecek projelerden. Fakat kısa sürede pek çok önemli dönüm noktası yaşadı. Aşağıda Sui ağının tarihçesindeki kilit gelişmelere şu maddelerle bakabiliriz:
- 2021’de Mysten Labs kuruldu: Facebook’un Diem projesinin iptal olacağı netleşince, projede yer alan beş deneyimli isim (Evan Cheng, Sam Blackshear, Adeniyi Abiodun, George Danezis ve Kostas Chalkias) bir araya gelerek Mysten Labs’ı kurdu. Şirketin amacı, Diem’de geliştirilen ileri teknolojileri kullanarak yeni bir blockchain altyapısı inşa etmekti. Bu yıl içinde Sui konsepti şekillenmeye başladı ve temel geliştirme çalışmaları başladı.
- 2022’de ilk testnet sürümü yayınlandı: Sui’nin ilk halka açık denemeleri bu yıl gerçekleşti. Sui ağı nedir? sorusunun cevabını merak eden geliştiriciler için önce bir Devnet (geliştirici ağı) yayınlandı. Ardından yılın sonlarına doğru Testnet aşamasına geçildi. Kasım 2022’de Sui Testnet Wave 1 adı verilen ilk test ağı yayına alındı ve birkaç hafta başarıyla işletildi. Bu test süreci boyunca bağımsız doğrulayıcılar (validator’lar) Sui node’larını çalıştırarak ağın performansını ve kararlılığını denediler. Aralık 2022 itibarıyla ilk testnet dalgası başarıyla tamamlandı ve Sui, ana ağa geçiş için hazırlıklarını sürdürdü. 2022 boyunca Sui projesi, kripto topluluğunda merak uyandırmaya başladı ve Sui coin ne işe yarar diyen erken dönem kullanıcılara testnet üzerinden deneyimler yaşatıldı.
- 2023’te ağ, kullanıma açıldı: Sui için en kritik dönem 2023 oldu. Nisan 2023’te Mysten Labs, Sui’nin yerel token’ı olan SUI coin için Topluluk Erişim Programı (Community Access Program) başlattı. Pek çok kişi Sui’nin büyük bir airdrop (ücretsiz token dağıtımı) yapmasını beklerken, ekip bunun yerine erken destekçilere ve test katılımcılarına belirli bir miktar SUI token satın alma imkânı sundu. Bu topluluk satışı sayesinde Sui token’ları ilk kez dolaşıma girdi. Ardından 3 Mayıs 2023 tarihinde Sui ana ağı (mainnet) resmi olarak başlatıldı. Mainnet lansmanıyla birlikte SUI token borsalarda listelenmeye başladı ve Sui ağı resmen kullanıma açıldı. İlk blokların üretimiyle Sui, herkesin kullanımına açık, merkeziyetsiz bir blockchain olarak faaliyet göstermeye başladı. Bu dönemde büyük borsalar SUI’yi listelerine ekledi ve Sui coin geniş bir yatırımcı kitlesine ulaştı. Mainnet’in ilk günlerinde toplam SUI token arzı 10 milyar adet olarak belirlenmişti ve bunun yaklaşık %5’i dolaşıma girmiş durumdaydı. Yani SUI token ekonomisi (SUI tokenomics) de topluluk tarafından sağlam olarak kabul edildi.
- Lansman sonrası ekosistem büyümeye devam etti: Mainnet’in devreye girmesiyle birlikte Sui ekosisteminde ilk uygulamalar ortaya çıkmaya başladı. Özellikle NFT projeleri, blockchain tabanlı oyunlar ve DeFi protokolleri Sui ağında boy göstermeye başladı. Örneğin, Sui üzerinde çalışan merkeziyetsiz borsalar (DEX’ler) ve borç verme/almaya yönelik finans uygulamaları kullanıcı toplamaya başladılar. NFT pazaryerleri de Sui ağında ilk dijital koleksiyonları basmaya (mint etmeye) koyuldu. Sui’nin yüksek işlem hızı ve düşük maliyet vaatleri, bu tür uygulamaların ölçeklenmesi için cazip bir ortam sağladı. 2023 sonuna doğru, Sui ağındaki işlem hacmi ve toplam kilitli varlık değeri (TVL) hızlı bir yükseliş trendine girdi. Hatta bazı raporlara göre Sui, birkaç ay içinde toplam kilitli varlık değerini %2000 gibi olağanüstü bir oranda artırdı.
- 2024’te neler oldu?: Sui ana ağının ilk tam yılı olan 2024, ağın olgunlaşması ve benimsenmesinin arttığı bir yıl oldu. Ocak 2024’te “Mysticeti” kod adlı büyük bir protokol güncellemesi uygulamaya kondu. Bu güncelleme ile Sui ağındaki işlem gecikme süreleri (latency) daha da düşürüldü. Örneğin, normal token transferleri zaten ~0.4 saniye gibi kısa bir sürede kesinleşirken, merkeziyetsiz borsalardaki karmaşık işlemler de 2-3 saniyeden ~1 saniye civarına indirildi. Bu, gerçek zamanlı uygulamalar (oyunlar, ödeme sistemleri) için çok önemli bir iyileştirme olarak görüldü. 2024 yılı içinde ayrıca Circle ile iş birliği yapılarak Sui ağı üzerinde USDC stablecoin’inin entegre edilmesi sağlandı. Ekim 2024’te hayata geçen bu entegrasyon sayesinde, Sui kullanıcıları ağ üzerinde doğrudan USDC transferleri yapabilir hale geldiler ve Sui ekosistemindeki DeFi protokollerine ciddi bir likidite akışı sağlandı. Yıl sonunda Sui, piyasa değeri açısından ilk 20 kripto para arasına girmiş, 200’ün üzerinde dApp (merkeziyetsiz uygulama) barındıran zengin bir ekosistem haline gelmişti.
- 2025’te rekor fiyat görüldü: 2025 yılı itibarıyla SUI Coin piyasada dikkat çekici bir performans sergiliyor. Nisan 2025'te SUI fiyatı yaklaşık 3.4 dolar seviyesinde. SUI’nin tüm zamanların en yüksek fiyatı 6 Ocak 2025’te 5.35 dolar olarak kaydedilirken, mevcut fiyata göre yaklaşık %35 gerilemiş durumda. En düşük fiyat ise Ekim 2023’te 0.3643 dolar seviyesindeydi; bu da o tarihten bugüne %848'lik bir artış anlamına geliyor. Token tarafında, toplam 10 milyar arzın yaklaşık %32.5’i (3.25 milyar token) dolaşımda. 1 Mayıs 2025'te 88.34 milyon SUI daha piyasaya sürülecek ve bu açılım mevcut piyasa değerinin %2.72’sine denk geliyor. 2025 boyunca düzenli devam eden bu kontrollü token açılımları, arzı dengede tutarak fiyat istikrarını korumayı hedefliyor.
SUI Neden Değerli?
Bir blockchain projesinin uzun vadede başarılı olabilmesi için teknik açıdan güçlü olması ve gerçek bir ihtiyaca cevap vermesi gerekir. Sui ağı, sunduğu yenilikçi özellikler ve yaklaşımı sayesinde kripto dünyasında değerli bir konuma sahiptir. Peki Sui’yi bu kadar özel kılan teknik özellikleri ve avantajları neler? Yani genel olarak Sui coin ne işe yarar?
Paralel işlemler ve yüksek TPS
Tıpkı Aptos gibi, Sui’nin en değerli özelliği, paralel işlem yapabilme yeteneği Ağ, birbiriyle ilişkili olmayan işlemleri aynı anda yürüterek büyük bir işlem kapasitesine (TPS – Transactions Per Second) ulaşıyor. Bu, ağ üzerinde aynı saniye içinde gerçekleşen işlemlerin sayısını katbekat artırır. Sui geliştiricileri yaptıkları testlerde, 100 doğrulayıcıdan oluşan bir ağın ideal koşullarda saniyede on binlerce, hatta yüz binlerce işlemi başarıyla gerçekleştirebildiğini gösterdi. Karşılaştırmak gerekirse, Ethereum ağı saniyede yaklaşık 15–30 işlem gerçekleştirebilirken Sui TPS değeri çok daha yüksek. Yüksek TPS, özellikle DeFi uygulamaları, popüler NFT mint etkinlikleri veya oyun içi mikro işlemler gibi yoğun kullanım senaryolarında Sui’yi tercih edilir kılar. Ayrıca Sui, yüksek işlem hacmini yönetirken düşük gecikme sağlar; çoğu işlem bir saniyenin altında kesinleşebilir. Bu sayede kullanıcılar, işlemlerinin onaylanması için uzun süreler beklemek zorunda kalmaz.
Blockchain | Gerçek Zamanlı TPS | Maksimum TPS (Test Edilmiş) | Teorik Maksimum TPS | Blok Süresi | Finalite Süresi | Konsensüs Mekanizması |
Sui | Veri mevcut değil | 297.000 TPS | 297.000 TPS | ~0,4 sn | ~0,4 sn | Narwhal & Bullshark (DAG tabanlı) |
Solana | 1.255 TPS | 2.909 TPS | 65.000 TPS | 0,4 sn | 12,8 sn | Proof of History + PoS |
Aptos | 36,45 TPS | 12.933 TPS | 160.000 TPS | 0,13 sn | 0,9 sn | AptosBFT (Move tabanlı) |
ICP | 859,2 TPS | 25.621 TPS | 209.708 TPS | 0,48 sn | 0 sn | Chain Key Technology |
Polygon | 33,61 TPS | 429,1 TPS | 714,3 TPS | 2,13 sn | 4 dk 16 sn | Proof of Stake (Layer 2) |
Ethereum | 14,25 TPS | 62,34 TPS | 119,1 TPS | 12 sn | 16 dk | Proof of Stake |
Güvenli ve esnek akıllı sözleşmeler (Move dili)
Sui ağı üzerinde akıllı sözleşmeler Move programlama dili ile yazılır. Move, en başta güvenlik düşünülerek tasarlanmış bir dil olduğu için, Sui üzerindeki akıllı sözleşmeler daha az hata ve açığa sahiptir. Örneğin, 2016’da Ethereum’da yaşanan ünlü DAO saldırısı, Solidity ile yazılmış bir sözleşmedeki reentrancy (yeniden giriş) açığından kaynaklanmıştı. Move dilinde ise reentrancy gibi zafiyetler dil düzeyinde engellenmiştir. Bu da Sui’de yazılan akıllı sözleşmelerin benzer hatalara karşı dayanıklı olmasını sağlıyor. Move dilinin bir diğer avantajı da esneklik ve ifade gücüdür. Varlıkları ve verileri “nesneler” olarak modele etmesi, geliştiricilere daha doğal bir programlama deneyimi sunar. Sui geliştiricileri, Move ile kod yazmanın hem daha güvenli hem de daha verimli olduğunu belirtiyor. Güvenlik ve esneklik birleştiğinde, Sui ağı üzerinde yenilikçi uygulamaların hızla geliştirilip güvenle çalıştırılabilmesi mümkün oluyor.
Blok yerine varlık odaklı veri modeli
Sui, klasik blockchain mimarisinden farklı olarak blok tabanlı değil nesne odaklı bir veri modeli kullanır. Bu ne anlama geliyor? Blockchain dünyasında genellikle işlemler belirli sürelerde oluşturulan bloklar içine toplanır ve her blok, zincire ardışık olarak eklenir. Oysa Sui’de ağdaki varlıklar (tokenlar, NFT’ler, akıllı sözleşmelerdeki kayıtlar vb.) birer nesne olarak ele alınır. Her işlem, ilgili nesneler üzerinde bir değişiklik yapar. Eğer iki işlem tamamen farklı nesnelerle ilgiliyse, birbirlerini beklemeden paralel bir şekilde işlenebilir. Bu nesne merkezli mimari, hem yüksek verimlilik sağlar hem de geliştiricilere yeni bir düşünme biçimi sunar. Örneğin bir oyun uygulamasında, bir oyuncunun envanterindeki eşyalar ayrı birer nesnedir ve başka bir oyuncunun envanteriyle doğrudan bağlantılı değildir; dolayısıyla bu iki oyuncunun işlemleri Sui üzerinde aynı anda çakışmadan gerçekleştirilebilir. Nesne odaklı model, dataların yönetimini kolaylaştırır ve işlem maliyetlerini düşürür. Ayrıca Sui’nin veri modeline uygun çeşitli blok gezginleri (explorer) geliştiriliyor. Sui Explorer gibi araçlar sayesinde kullanıcılar ağda olup biteni nesne bazlı olarak takip edebilmekte. Bu yenilikçi yaklaşım, Sui’yi diğer blockchain projelerinden ayıran önemli bir değer unsuru.
Güçlü yatırımcı desteği
Sui projesi henüz başlangıç aşamasındayken bile kripto dünyasının önde gelen yatırımcılarından büyük destek gördü. Mysten Labs, 2021 ve 2022 yıllarında gerçekleştirdiği finansman turlarında milyarlarca dolarlık değerlemelere ulaştı. Özellikle Andreessen Horowitz (a16z), Binance Labs ve Coinbase Ventures gibi sektörde söz sahibi girişim sermayesi şirketleri Sui’ye erken dönemde yatırım yaptılar. Örneğin 2022 yılındaki Seri B yatırım turunda Mysten Labs, 300 milyon dolar fon topladı ve bu turda yukarıdaki yatırımcıların yanı sıra birçok büyük isim yer aldı. Bu denli saygın ve güçlü yatırımcıların varlığı, Sui projesine olan güvenin bir göstergesi. Yatırımcı desteği yalnızca maddi kaynak sağlamakla kalmadı, aynı zamanda Sui’nin kısa sürede geniş kitlelere tanıtılmasına ve büyük borsalarda listelenmesine de katkı sağladı. Sonuç olarak, Sui’nin arkasında hem finansal güç hem de sektör bağlantıları anlamında kuvvetli bir destek mekanizması bulunuyor. Bu da projenin uzun vadeli vizyonunu gerçekleştirmesinde önemli bir avantaj.
Geliştirici dostu ve açık kaynak yaklaşım
Bir blockchain platformunun başarısı, üzerine inşa edilen uygulamaların zenginliğine ve geliştirici topluluğunun büyüklüğüne bağlıdır. Sui bu konuda en başından beri açık kaynak (open-source) bir proje olarak geliştirildi. Sui’nin kodları GitHub üzerinde geliştiricilere açık; bu sayede dünya çapındaki yazılımcılar Sui’nin altyapısına katkıda bulunabiliyor, hataları raporlayıp düzeltebiliyor veya kendi projelerine entegre edebiliyorlar. Mysten Labs, Sui için kapsamlı bir geliştirici araç seti de sunuyor: Örneğin Sui SDK’leri, API’ler, kütüphaneler ve detaylı dokümantasyon yeni projelerin Sui üzerinde geliştirilmesini kolaylaştırıyor. Geliştirici dostu yaklaşıma bir örnek olarak, Sui’nin Sui Developer Portal ve Sui University gibi inisiyatifleri gösterilebilir. Bu platformlar üzerinden eğitim materyalleri, örnek projeler ve teknik destek sağlanıyor. Move dili de öğrenmesi görece kolay ve güvenli bir dil olduğu için, farklı platformlardan gelen yazılımcılar Sui’ye adapte olabiliyor. Tüm bunların sonucunda, Sui ekosistemi geliştirici anlamında canlı ve üretken bir hale geliyor. Web3 altyapı projeleri arasında Sui, sağladığı bu açık ve kucaklayıcı ortam sayesinde öne çıkıyor. Bu da Sui ağında her geçen gün yeni uygulamaların, NFT koleksiyonlarının ve DeFi protokollerinin ortaya çıkmasını teşvik ediyor.
SUI’nin Kurucusu Kim?
Peki, Sui kurucusu kim? Sui’nin arkasında, Mysten Labs adlı şirket ve onun kurucu ekibi bulunmakta. Mysten Labs 2021 yılında kurulmuş olup, ekibin ortak özelliği Meta (Facebook) bünyesindeki Diem projesinden geliyor olmalarıdır. Yani Sui’yi geliştirenler, daha önce Facebook’un kripto para ve blockchain girişiminde çalışmış, alanında deneyimli mühendislerdir.
Mysten Labs’ın kurucu ekibinde öne çıkan isimlerin başında Evan Cheng gelir. Evan Cheng, Mysten Labs’ın CEO’sudur ve Facebook’ta Novi Research (Facebook’un finansal teknolojiler Ar-Ge birimi) direktörü olarak görev yapmıştır. Cheng, aynı zamanda Apple’da uzun yıllar çalışan bir mühendislik geçmişine de sahiptir. Sui projesinde vizyoner liderlik rolünü üstlenen Evan Cheng, “Sui ile talebe göre ölçeklenen ve kullanıcılara aracısız bir deneyim sunan bir blockchain inşa etmeye çalışıyoruz” diye ifade etti.
Kurucu ekipte bir diğer kritik isim Sam Blackshear. Blackshear, Mysten Labs’ın baş teknik sorumlusu (CTO) olup, Move programlama dilinin yaratıcısı olarak tanınıyor. Facebook’ta Diem projesi kapsamında akıllı sözleşme dilini geliştiren kişi olan Sam Blackshear, Sui’de de teknik mimarinin başında yer alıyor. Move dilinin sağladığı güvenlik ve verimlilik olanaklarını Sui’ye entegre etme konusunda Blackshear’ın rolü büyük. Kendisinin akademik arka planı ve program analizi konusundaki uzmanlığı, proje için oldukça kritik.
Ekibin bir diğer kurucu ortağı George Danezis ise kriptografi ve dağıtık sistemler konusunda uzman. Danezis, Meta’nın Novi ekibinde baş araştırmacı olarak çalışmış, ondan önce University College London’da öğretim üyeliği yapmış bir kriptograf. Sui projesinde güvenlik protokolleri, konsensüs algoritmaları (örn. Sui’nin kullandığı Narwhal & Bullshark DAG tabanlı konsensüs mekanizması) gibi konular George Danezis ve ekibi tarafından ele alındı.
Bunların yanı sıra Mysten Labs’ın kurucu ekibinde Adeniyi Abiodun (ürün ve strateji tarafında uzman) ve Kostas Chalkias (kriptografi mühendisi) gibi isimler de bulunmakta. Tüm bu kişiler, Facebook’un Diem projesinden edindikleri deneyimi daha açık ve merkeziyetsiz bir platform yaratmak için kullanmaya karar verd,şer. Merkeziyetsiz vizyon, yani kontrolün tek bir şirkette değil toplulukta olduğu bir blockchain ağı kurma hedefi, Sui’yi Diem’den ayıran en temel felsefe. Mysten Labs ekibi, Sui’yi geliştirirken bir yandan da Sui Vakfı ile birlikte topluluk odaklı bir yönetişim yapısı oluşturdu.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Sui ağı hakkında kafanıza takılabilecek temel soruları aşağıda kısaca yanıtladık. Gelin, hızlıca göz atalım:
· SUI nedir ve hangi teknolojiyi kullanır?: SUI, yüksek hızlı ve ölçeklenebilir bir Layer 1 blokzincir olan Sui ağının yerel token’ıdır. Ağ, paralel işlem mimarisi ve güvenli akıllı sözleşmeler için Move programlama dilini kullanır. Narwhal & Bullshark konsensüs mekanizması sayesinde işlemler neredeyse anında kesinleşir.
· SUI ağı ne zaman kuruldu?: Sui coin ne zaman çıktı? Sui ağının temelleri 2021'de atıldı. 2022'de testnet süreci başladı ve 3 Mayıs 2023'te Sui mainnet resmen başlatıldı. 2025 itibarıyla Sui, yaklaşık iki yıldır aktif şekilde çalışıyor.
· SUI’nin arkasındaki ekip kimdir?: Sui, Mysten Labs tarafından geliştirildi. Ekipte, Meta’nın Diem projesinde görev almış Evan Cheng (CEO), Sam Blackshear (CTO) ve George Danezis gibi deneyimli isimler bulunuyor. Arka planda büyük teknoloji şirketlerinden gelen ciddi bir tecrübe var.
· Move dili nedir ve neden önemlidir?: Move, güvenli ve esnek akıllı sözleşmeler yazmak için geliştirilmiş özel bir programlama dilidir. Kripto para yönetimini güvenli hale getirir ve reentrancy gibi yaygın hataları önler. Sui ve Aptos gibi projelerde standart dil olarak kullanılır.
· SUI token nasıl alınır, nerede saklanır?: SUI, Binance, Coinbase, Kraken gibi büyük borsalardan satın alınabilir. Saklamak için Sui Wallet, Trust Wallet veya Ledger gibi Sui destekli cüzdanlar tercih edilmelidir. Tokenlar ayrıca stake edilerek pasif gelir elde etmek için de kullanılabilir.
· SUI ağı hangi uygulamaları destekliyor?: Sui ağı, DeFi, NFT, blockchain oyunları ve DAO’lar gibi Web3 uygulamalarını destekler. Düşük ücretler ve yüksek hız sayesinde geliştiricilerin tercihi olmuştur. 2025 itibarıyla Sui üzerinde yüzlerce dApp ve milyonlarca NFT bulunuyor.
SUI hakkında en güncel rehberlere ve teknik analizlere ulaşmak için JR Kripto içerik serimizi takip etmeyi unutmayın!
