Ethena (ENA) Nedir?

DeFi (Merkeziyetsiz Finans) ekosistemi, geleneksel finansal sistemlere bağımlılığı azaltmayı hedeflerken, stabil ve güvenilir kripto para birimlerine olan ihtiyacı her zaman dile getiriyor. İşte tam da bu noktada, Ethena sahneye çıkıyor ve kendisini "İnternet Ekonomisi İçin Dijital Dolarlar" sunan bir protokol olarak konumlandırıyor. Ethena, finans dünyasında oyunun kurallarını değiştirebilecek yenilikçi bir yaklaşımla karşımızda. Peki, nedir bu Ethena ve ona güç veren ENA tokenı? Gelin, ENA nedir, Ethena nedir gibi soruların cevabını araştıralım…

Ethena’nın Tanımı ve Ortaya Çıkışı

En basit haliyle ifade etmek gerekirse, Ethena, sentetik stablecoin olan USDe'yi destekleyen merkeziyetsiz finans protokolüdür. Sentetik, çünkü USDe geleneksel fiat para birimleri gibi doğrudan bir banka hesabındaki dolar karşılığıyla desteklenmiyor. Bunun yerine, kripto varlıklar ve bunlara karşılık gelen kısa vadeli işlem pozisyonlarının bir kombinasyonu ile oluşturuluyor ve değeri ABD dolarına sabitlenmeye çalışılıyor. ENA, bu protokolün yerel yönetişim token’ıdır. Yani Ethena'nın nasıl yönetileceği, hangi kararların alınacağı gibi önemli konularda söz hakkı sahibi olmak isteyenlerin elinde bulundurması gereken dijital anahtar ENA token oluyor.

Ethena'nın temel amacı çok iddialı: Rezervsiz değil, kaynakların belirttiği gibi tamamen destekli veya 1:1 teminatlandırılmış, ancak geleneksel bankacılık sisteminden bağımsız, merkeziyetsiz ve sansüre dayanıklı bir dijital dolar oluşturmak. Yani bankaların müdahale edemediği, dünyanın herhangi bir yerindeki internet bağlantısı olan herkesin erişebileceği bir dijital parayı hayata geçirme vizyonu var.

Ethena Labs tarafından geliştirilen protokolün temelleri, 2023’te atıldı. Bu yolculuk, ünlü kripto figürü Arthur Hayes'in "Dust on Crust" adlı makalesinden aldığı ilhamla başlangıcını yaptı. Hayes, makalesinde delta-nötr, 1:1 destekli, sentetik bir dolardan oluşan "The Satoshi Nakamoto Dollar" fikrini ortaya atmıştı. Guy Young bu fikri okuyunca çok etkilendi ve mevcut işinden ayrılarak Ethena'yı inşa etmeye karar verdi. Protokolün yerel tokenı olan ENA token, 2024 Nisan’da piyasada yerini aldı.

Ethena’nın Tarihçesi: Önemli Dönüm Noktaları

Ethena'nın kısa ama etkili tarihi, DeFi alanındaki hızlı gelişimin güzel bir örneği. İşte projenin yolculuğundaki bazı önemli duraklar:

• 2023: Bu yıl, Ethena Labs nedir sorusunun yanıtı olan Ethena Labs'ın kuruluşuna sahne oldu. Protokolün geliştirme süreci başladı ve sentetik dolar USDe stablecoin’in tanıtımı yapıldı. Bu dönemde, Dragonfly Capital gibi önde gelen yatırımcıların liderliğinde 6 milyon dolarlık bir tohum fonlama turu tamamlandı, Arthur Hayes ve aile ofisi Maelstrom da yatırımcılar arasındaydı. Testnet lansmanı da 2023 yılında gerçekleşti.  

• 2024: Ethena’nın mainnet lansmanı hayata geçti. Ethena ana ağda daha geniş çapta aktif hale geldi. Bu sırada, ilk defa ENA airdrop’unu gerçekleştirdi. Toplam ödül 5.250 dolar değerinde idi. Nisan ayı ise protokol için kritik bir ay oldu. ENA token airdrop’u gerçekleştirildi, bu da erken dönem kullanıcılarını ödüllendirerek topluluk katılımını teşvik etti. Ardından airdrop Season 2 için hak edenler tokenlarını talep edebildi. başladı. Şimdi ise üçüncü airdrop sezonu Mayıs 2025 sonu itibariyle bitmek üzere.

• Ayrıca aynı yıl, ENA tokenı büyük borsalarda listelenmeye başladı. Binance, Coinbase, Kraken, Bitfinex, MEXC Global, Gate.io, KuCoin, Bybit gibi kripto para borsaları; ENA listelemesini toplu şekilde gerçekleştirdi.
• USDe, 2024’ü takiben kısa sürede 2 milyar dolarlık TVL seviyesine ulaştı, yani protokoldeki kilitli toplam değer 2 milyar doları aştı.  Ethena'nın büyümesinde önemli bir etken, DeFi ekosisteminde LSD (likit stake edilmiş varlıklar) ile desteklenmesi oldu. Peki LSD nedir? Likit Staking Türevleri (LSD), Ethereum'un Beacon Chain'inde stake edilmiş ETH'yi temsil eden tokenlardır. Ethereum stake eden kullanıcılar normalde ETH'lerini belirli bir süre çekemezken, LSD'ler sayesinde stake edilmiş varlıklarına likidite kazanır ve bu tokenları DeFi ekosisteminde borç alma, verme veya Ethena yield sistemi gibi farklı aktivitelerde kullanabilirler. Ethena, USDe'yi teminatlandırmak için stETH gibi popüler LSD'leri kullanıyor. Bu, hem USDe'nin değerini destekler hem de temelindeki varlıkların ek getiri potansiyelinden faydalanmasını sağlıyor.

ENA Neden Değerli?

ENA tokenı, Ethena ekosisteminde sadece bir kripto varlık olmanın ötesinde, projenin işleyişi ve geleceği için kritik bir rol oynar. Peki, ENA coin ne işe yarar ve neden değerlidir?

• Yönetişim: ENA tokenının birincil işlevi yönetişimdir. ENA tokenı sahipleri, Ethena protokolünün defi yönetişim tokenı olarak önemli kararların alınmasında söz sahibidir. Bu kararlar arasında risk yönetimi çerçeveleri, USDe'nin destekleyici varlıklarının bileşimi, potansiyel ortaklıklar ve entegrasyon planları gibi konular bulunur. Merkeziyetsiz Otonom Organizasyon (DAO) yapısı aracılığıyla, ENA sahipleri teklif sunabilir ve oy kullanarak protokolün geleceğini şekillendirebilir. Bu, protokolün topluluk tarafından yönlendirilmesini ve değişen piyasa koşullarına hızlıca adapte olmasını sağlar.

• Staking ve Ödüller: Projenin ana sayfası, ENA stake etmek yoluyla ödül kazanılabileceğini belirtiyor. ENA tokenı sahipleri, ağı güvenceye almak için ENA stake edebilir ve karşılığında ödül alabilirler. Ayrıca ENA, işlem ücretleri için de kullanılabilir. Daha yaygın olarak, sUSDe tutarak/stake ederek protokolün gelirinden pay almak mümkün. Airdrop gibi teşvik programlarında da ENA'nın önemi büyük. Özellikle sENA (liquid ENA) sahipleri en yüksek ödül çarpanlarını (40x) kazanabilirler. ENA veya sENA kilitlemek (lock etmek) de üçüncü sezon airdrop puanlarını artırmanın bir yolu.

• Protokolün Başarısına Bağlılık: ENA tokenı, Ethena protokolünün genel sağlığına ve başarısına sıkı sıkıya bağlıdır. Protokol, USDe'nin istikrarını hedge pozisyonları ve gelir getiren varlıklarla destekler. Protokol ne kadar başarılı olursa, sunduğu getiri potansiyeli artar, USDe daha yaygın olarak benimsenir ve ENA tokenının değeri de bu başarıdan olumlu etkilenir. ENA, ekosistemin "yakıtı" ve yönetişimdeki temel birimi olarak dolaylı yoldan değer kazanır.
• Yenilikçilik ve Çözüm Potansiyeli: Ethena, yeni nesil stablecoin sorunlarına yenilikçi bir çözüm sunar. Stablecoin üçlemesini çözme hedefi, aşırı teminatlandırma gerektirmemesi, yüksek ölçeklenebilirlik potansiyeli ve sansüre dayanıklı yapısı, USDe'yi ve dolayısıyla ENA'yı önemli kılar. Bu özellikler, Ethena'yı DeFi alanında öne çıkaran rekabet avantajlarıdır.
• Topluluk ve Airdrop Etkisi: Ena coin airdrop yoluyla geniş bir kullanıcı kitlesine dağıtıldı. Bu, projenin hızla tanınmasını sağladı ve aktif bir topluluk oluşmasına yardımcı oldu. Airdrop programları (özellikle Season 3), kullanıcıları USDe ve ENA ekosistemine katılmaya teşvik ederek talebi ve etkileşimi artırır. Airdrop'a katılım yolları (USDe tutma, lock etme, Pendle, Curve, Money Markets kullanımı), token dağılımını daha geniş bir tabana yayarak merkeziyetsizliği destekler.
• Ortaklıklar ve Entegrasyonlar: Ethena'nın TON Foundation ile yaptığı stratejik ortaklık, Telegram'ın 1 milyardan fazla kullanıcısına potansiyel erişim ve TON ekosistemine (Wallet in Telegram, TON Space, Tonkeeper, Tonhub, MyTonWallet) entegrasyonu, USDe ve ENA için büyük bir büyüme potansiyeli sunar. Bybit gibi büyük borsalarla yapılan ortaklıklar ve Pendle, Morpho, Aave, Curve gibi DeFi platformlarıyla olan entegrasyonlar, USDe ve ENA'nın kullanım alanlarını ve likiditesini artırarak değerine katkıda bulunur.
• Kullanım Alanlarının Genişliği: ENA'nın kendisi yönetişim ve staking gibi doğrudan faydalar sunarken, USDe'nin geniş kullanım alanları (ödeme, tasarruf, DeFi, collateral vb.) dolaylı olarak ENA'ya değer katar, çünkü ENA bu ekosistemin merkezinde yer alır.
• ENA coin fiyatı: ENA coin, Mayıs 2025 itibarıyla 0.29 dolardan el değiştiriyor. Coin, Nisan 2024’teki airdrop’unda 1.52 dolara yükselse de, o zamandan beri yüzde 80’lik bir kayıp ile karşı karşıya.

USDe Nasıl Çalışır?

Peki, USDe stablecoin nedir ve nasıl çalışır? Ethena'nın kalbi, sentetik doları USDe'dir ve USDE nasıl çalışır sorusunun yanıtı, protokolün en yenilikçi yönlerini ortaya koyuyor. USDe, geleneksel stablecoinlerden belirgin farklılıklara sahip. Temel mekanizma, delta-neutral stratejisine dayanır. Bu strateji, temel alınan varlığın fiyat riskini, ters yönde alınan bir türev pozisyonu ile dengelemeyi amaçlar. Yani, spot piyasadaki bir varlığın (örneğin ETH) fiyat artışından doğacak kazanç veya kayıp, vadeli işlem piyasasındaki kısa pozisyonun aynı varlıktaki fiyat hareketinden doğacak ters yöndeki kazanç veya kaybı ile dengelenir.

Teminatlandırma süreci bu mekanizmanın başlangıcıdır. USDe mint etmek isteyen kullanıcılar, Ethena tarafından kabul edilen çeşitli kripto varlıkları teminat olarak yatırır. Bu varlıklar arasında Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH) ve Solana (SOL) gibi spot varlıkların yanı sıra, likit stake edilmiş ETH (stETH) ve hatta likit stablecoinler (USDC, USDT) yer alır. Ancak önemli bir nokta, doğrudan mint etme ve redeem etme işlemlerinin şu anda yalnızca KYC/KYB kontrollerini tamamlamış ve onaylanmış market maker karşı tarafları için geçerli olmasıdır. Diğer kullanıcılar USDe'yi harici AMM havuzlarından (örneğin USDT veya USDC karşılığında) edinebilir. Ethena'nın yaklaşımının bir diğer önemli özelliği, Dai gibi bazı merkeziyetsiz stablecoinlerde görülen overcollateralization (aşırı teminatlandırma) gerektirmemesidir. USDe, 1:1 teminat oranıyla çalışır, bu da sermaye verimliliğini artırır.

Teminat varlığı yatırıldıktan sonra, Ethena protokolü, yatırılan varlığın değerine eşdeğer bir kısa (short) vadeli işlem pozisyonu açar. Bu pozisyon, türev borsalarında (genellikle perpetual futures sözleşmeleri kullanılarak) alınır. Delta hedging tam olarak budur; spot varlığın fiyat riskini bu açığa satış pozisyonuyla dengelemek. Basit bir örnekle açıklayalım: Bir kullanıcı 1000 dolar değerinde ETH yatırdığında, protokol yaklaşık olarak 1000 dolar değerinde ETH için açığa satış pozisyonu açar. Eğer ETH fiyatı artarsa, spot ETH teminatının değeri yükselir, ancak açığa satış pozisyonu zarar eder. Eğer ETH fiyatı düşerse, spot ETH teminatının değeri azalır, ancak kısa pozisyon kar eder. Her iki senaryoda da, toplam pozisyonun (spot ETH + kısa vadeli işlem) dolar değeri nispeten sabit kalır. Bu "dengeleme hareketi", USDe'nin dolar peg'ini korumasına yardımcı olur.

Ethena’nın Gelir Modeli ve sUSDe

Ethena, USDe'nin istikrarını sağlamanın yanı sıra, kullanıcılarına getiri sunan bir yapıya sahip. Bu getiri, protokolün gelir modelinden kaynaklanır ve özellikle sUSDe aracılığıyla kullanıcılara dağıtılır. Ethena'nın gelir kaynakları oldukça çeşitlidir:

1. Likit stake varlıklarından gelen getiri: Protokolün teminat olarak kabul ettiği staked ETH veya diğer LSD'ler, temel Ethereum ağında staking getirisi elde eder. Bu, DeFi'deki en bilinen gelir akışlarından biri. Bu destek, USDe’yi LSD destekli stablecoin haline getiriyor.
2. Türev piyasalarındaki getiriler: Delta hedging için kullanılan perpetual ve futures sözleşmeleri, fonlama oranları (funding rates) üzerinden ek gelir sağlayabilir (veya maliyet yaratabilir). Piyasaya bağlı olarak, fonlama oranları pozitif olduğunda kısa pozisyonlar gelir getirir.
3. Likit stablecoinlerden gelen potansiyel ödüller: USDC ve USDT gibi likit stablecoinlerin teminat olarak tutulduğu yerlerden de potansiyel olarak ödül kazanılabilir, bu da genel protokol gelirini artırabilir.

Protokol, bu farklı gelir akışlarını birleştirir ve elde edilen kazancı kullanıcılarına dağıtabilir. İşte burada sUSDe devreye giriyor. USDe'yi stake eden kullanıcılar sUSDe alırlar. sUSDe, USDe'nin getiri sağlayan versiyonudur ve "küresel olarak erişilebilir dolar tasarruf varlığı" olarak tanımlanır. sUSDe sahipleri, protokol gelirinden pay alarak ödül kazanırlar. Bu ödüller, kullanıcının sUSDe bakiyesine eklenerek daha fazla USDe'ye dönüştürülür. Ethena, USDe ve sUSDe'yi "İnternet Bonosu" (Internet Bond) olarak da adlandırır. Bu terim, dünyanın her yerindeki kullanıcıların erişebileceği, dolar bazında getiri sağlayan bir dijital tasarruf aracını ifade eder. Bu, özellikle bankacılık sistemlerinin istikrarsız olabileceği bölgelerdeki insanlar için bankalara dayanmayan, güvenilir bir dolar varlığına erişim sağlar.

ENA Token Arzı ve Dağılımı

Ena token arzı ve dağılımı, projenin tokenomiklerinin temelini oluşturur ve ENA'nın ekosistemdeki rolünü ve potansiyel değerini anlamak için önemlidir. ENA tokenının toplam arzı 15 milyar ENA olarak belirlendi. Token dağılımı ise şu şekilde oldu:

• Çekirdekten katkıda bulunanlar: Toplam arzın %30'u. Bu tokenlar 1 yıllık cliff (belirli bir süre hiç serbest bırakılmama) ve ardından 3 yıl boyunca doğrusal olarak serbest bırakılacak bir vesting programına tabidir.
• Yatırımcılar: Arzın %25'i. Bu tokenlar da çekirdek katkıda bulunanlarla aynı vesting programına tabidir.
• Ethena Foundation (Ethena Vakfı): %15'i Ethena Vakfı'na tahsis edilmiştir. Bu fonlar, USDe'nin erişimini genişletmeye ve geleneksel bankacılığa bağımlılığı azaltmaya yönelik girişimleri desteklemek için kullanılacaktır.
• Ekosistem gelişimi ve airdroplar: Arzın %30'u ekosistem geliştirme ve topluluk teşvikleri için ayrılmıştır. Bu kısım, ilk %10 airdrop'u (Season 1 ve 2'yi kapsıyor olabilir), çapraz zincir girişimleri ve borsa ortaklıkları gibi faaliyetleri içerir. Bu fonlar, bir DAO tarafından kontrol edilen çoklu imza (multisig) cüzdanları aracılığıyla yönetilecektir.

Ethena’nın Kurucusu Kim?

Ethena Labs nedir sorusunu takip eden bir diğer soru da bu protokolü kimin hayata geçirdiği. Ethena, Ethena Labs adlı bir şirket tarafından geliştirildi. Ena coin kim kurdu sorusuna net bir isimle yanıt veriliyor: Guy Young. Young, Ethena Labs'ın CEO’su ve kurucusu.  Guy Young'un kariyer geçmişi oldukça dikkat çekici. Kripto dünyasına adım atmadan önce, yaklaşık on yıl boyunca geleneksel finans sektöründe (yatırım bankacılığı, hedge fonları ve özel sermaye şirketleri dahil) çalıştı. Özellikle, 2016'dan 2022'ye kadar 50 milyar dolarlık bir yatırım fonu olan Cerberus Capital Management'ta çalıştı, firmanın Avustralya pazarına genişlemesini yönetti ve bankacılık, özel finans, sigorta ve fintech gibi alanlardaki stratejik yatırımları denetledi. Bu geleneksel finans kökeni, Ethena'nın tasarımında hem risk yönetimi hem de sermaye verimliliği gibi konulara verilen önemi açıklayabilir.

Guy Young'ın vizyonu oldukça net: Kriptodaki en önemli enstrüman olan stablecoin'i bankacılık sisteminden ayırmak. Amacı, en önemli varlığın tamamen merkezi olduğu bir ortamda, kendi kendine yeten bir sistem yaratmaktır. Bu, Web3'te finansal altyapıyı yeniden şekillendirmeyi amaçlayan bir vizyona sahip. Arthur Hayes'in yazısının bu vizyonu tetiklediğini kendisi de belirtiyor. Ethena Labs, sektörün önde gelen birçok yatırımcısı tarafından destekleniyor. Bu yatırımcılar arasında Dragonfly Capital, Binance Labs, OKX Ventures, Wintermute, ünlü kripto figürleri Cobie, Arthur Hayes ve Anthony Sassano, BitMEX kurucusu Arthur Hayes'in aile ofisi Maelstrom ve World Liberty Financial gibi isimler ve kurumlar bulunuyor. Bu güçlü yatırımcı desteği, projenin potansiyeline olan güveni göstermektedir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Aşağıda, ENA coin ve Ethena hakkında en çok sorulan sorular ve cevapları yer alıyor:

• ENA token nedir ve ne işe yarar?: ENA, Ethena protokolünün yönetişim tokenıdır. Protokol kararlarında oy hakkı sağlar ve gelecekteki protokol geliştirmelerinde rol oynar.
• Ethena protokolü nasıl çalışır?: Ethena, teminatlandırılmış sentetik bir dolar olan USDe'yi üretir. ETH ve benzeri varlıkları teminat olarak kullanır, hedge edilmiş pozisyonlarla fiyat istikrarı sağlar.
• USDe stablecoin nasıl sabit kalıyor?: USDe, teminatlandırma ve hedge mekanizmaları sayesinde dolar sabitliğini korur. Long ve short pozisyonlar kullanılarak volatilite dengelenir.
• ENA staking mümkün mü?: Evet, ENA staking yapılabiliyor. Kullanıcılar staking ile getiri elde edebilir ve yönetişim süreçlerine katılabilir.
• Ethena airdrop şartları neydi?:  Kullanıcıların USDe mint etmesi, protokolü aktif kullanması ve kampanya dönemlerinde belirli görevleri tamamlaması gerekiyordu.
• ENA hangi ağda çalışıyor?: ENA token, Ethereum ağı üzerinde çalışır.

Ethena ve yeni nesil stablecoin projeleri hakkında en güncel içerikler için JR Kripto Rehber serimizi takip etmeyi unutmayın!