Kripto para dünyasında artık neredeyse her büyük borsanın kendi token’ı var. Binance’in BNB’si, OKX’in OKB’si, Huobi’nin HT’si derken, bu trendin en dikkat çeken örneklerinden biri de Crypto.com coin, yani CRO token oldu. Peki, sıkça sorulan “cronos nedir” sorusunun cevabı ne? Aslında cronos coin nedir diye merak edenler için özetle; Crypto.com’un hem kendi ödeme ve borsa platformunda kullanılan hem de Cronos Chain adıyla bilinen EVM uyumlu blockchain ağının temel para birimidir. Cro nedir sorusunu biraz daha açtığımızda ise karşımıza sadece bir borsa token’ı değil, aynı zamanda merkeziyetsiz finans (DeFi ekosistemi), NFT ve Web3 uygulamaları için tasarlanmış geniş kapsamlı bir altyapı çıkıyor.
Cronos (CRO), Crypto.com ekosisteminin yerel kripto para birimidir. Yani Crypto.com’un ödeme, alım-satım ve finansal hizmetler platformunda kullanılan ana tokendir. Başlangıçta Crypto.com Coin olarak bilinen CRO token, zamanla “Cronos” adını aldı. Cronos ağı, Crypto.com tarafından geliştirilmiş Ethereum Virtual Machine (EVM) uyumlu bir blockchain olup 2021 yılında hayata geçirilmiştir. Bu sayede Cronos, Ethereum tabanlı akıllı kontratları destekler ve geliştiricilerin merkeziyetsiz uygulamalarını (DApp) kolayca bu ağa taşımasına imkan tanır. Cronos’un çıkış amacı; merkeziyetsiz uygulamalar, merkeziyetsiz finans (DeFi), NFT platformları ve kripto para ile ödeme çözümlerine ölçeklenebilir ve kullanıcı dostu bir altyapı sunmaktır. Peki Cronos’un geçmişi nedir, kim tarafından geliştirildi ve neden bu kadar değerli görülüyor? Bu rehber yazıda Cronos coin’in tarihçesini, teknik özelliklerini ve kullanım alanlarını inceleyeceğiz.
Cronos’un Tanımı ve Ortaya Çıkışı
Cronos, Crypto.com’un geliştirdiği bir kripto para projesi olup CRO sembolüyle anılır. “Cronos coin nedir?” sorusuna kısaca şöyle cevap verebiliriz: Cronos coin (CRO), Crypto.com’un hem kendi blockchain ağının yerel token’ı hem de tüm Crypto.com ürünlerinde kullanılan fayda token’ıdır. İlk olarak 2018 yılının sonlarında piyasaya sürülen CRO token, başlangıçta Crypto.com kullanıcılarına faydalar sağlamak üzere Ethereum ağı üzerinde ERC-20 standardında çıkarıldı. Crypto.com şirketi 2016 yılında Monaco adıyla kurulmuştu ve kripto para ile çalışan Visa kartları sunmayı hedefliyordu. 2018 yılında Monaco, Crypto.com ismiyle yeniden markalaştı ve ekosistemin yerel para birimi olarak CRO token’ı tanıttı Sonrasında Crypto.com, kendi blockchainini geliştirme çalışmalarına başladı. 2021 yılında Ethereum uyumlu Cronos Chain adı verilen yeni bir blockchain ağı hayata geçirildi. Cronos Chain, Crypto.com’un zaten var olan Crypto.org Chain ağına paralel olarak çalışacak şekilde tasarlandı ve özellikle DeFi, oyun (GameFi) ve NFT uygulamalarını desteklemeye odaklandı.
Cronos’un Tarihçesi: Önemli Dönüm Noktaları
Cronos’un gelişimi ve CRO coin’in tarihi, Crypto.com şirketinin evrimiyle yakından ilişkili. İşte Cronos coin tarihi üzerinden bazı önemli dönüm noktaları:
•2016: Crypto.com’un, ilk adıyla Monaco, Hong Kong’da Kris Marszalek ve ekibi tarafından kuruluşu bu tarihte gerçekleşti. Şirketin ilk hedefi kripto para ile doldurulabilen Visa kartları sunmaktı. Kurucular arasında Kris Marszalek, Rafael Melo, Gary Or ve Bobby Bao yer aldı.
•2017: Monaco projesi kendi kripto parasını çıkarmak için ICO gerçekleştirdi. Bu ICO’da MCO adlı token satıldı ve yaklaşık 26.7 milyon dolar fon toplandı. (Not: MCO, Cronos’tan ayrı eski bir token.)
•2018: Monaco, Crypto.com olarak yeniden markalaştı ve Haziran 2018’de değerli Crypto.com alan adını satın aldı. Aynı yıl, CRO token’ın lansmanı Kasım-Aralık 2018’de yapıldı. CRO, ilk çıktığında yaklaşık 0.02 dolar gibi düşük bir fiyattan işlem görmeye başladı. 2018 sonunda Crypto.com, kendi blockchaini Crypto.org Chain’in geliştirilmekte olduğunu ve CRO’nun bu ağın yerel para birimi olacağını duyurdu.
•2019-2020: Crypto.com uygulaması, kripto para kartı, Crypto Earn (kripto faiz) ve Crypto Credit gibi ürünlerle hızlı bir büyüme yakaladı. Eylül 2019’da kullanıcı sayısı 1 milyonu aştı; 2020’de DeFi cüzdanı ve kripto vergi hizmetleri gibi yenilikler eklendi. Bu süre boyunca CRO token, Crypto.com ekosisteminde çeşitli kullanım alanlarıyla değer kazandı.
•Mart 2021: Crypto.com kendi blockchaini Crypto.org Chain’i ana ağına (mainnet) geçirdi ve CRO bu ağın yerel coini oldu. Bu adım, Crypto.com’un merkeziyetsiz altyapıya geçişinde önemli bir kilometre taşıydı. Mart 2021’de ana ağın lansmanı öncesi Crypto.com, toplam 100 milyar olan CRO arzının %70’ini (70 milyar token) yakarak toplam arzı 30 milyara düşürdüğünü açıkladı. Bu devasa yakım, CRO’nun tamamen topluluk odaklı ve daha kıt hale gelmesi için yapılmıştı.
•Kasım 2021: Cronos Chain ana ağ (mainnet beta) resmi olarak 8 Kasım 2021’de başlatıldı. Cronos Chain, EVM uyumlu blockchain olarak Ethereum ağındaki uygulamaları destekleme ve DeFi ekosistemini büyütme hedefiyle doğdu. Aynı ay, Crypto.com borsası Cronos ağı üzerinden CRO ve diğer büyük kripto paralarda düşük ücretli para yatırma-çekme işlemlerini desteklemeye başladı. Cronos mainnet’in lansmanından birkaç hafta sonra CRO fiyatı tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşarak yaklaşık 0.90 dolar seviyesini gördü (Kasım 2021).
•Şubat 2022: Crypto.com, CRO token’ın marka ismini “Crypto.org Coin”den “Cronos”a değiştirdiğini duyurdu. Bu rebranding, Cronos zincirinin büyüyen ekosistemine vurgu yapmak ve projenin merkeziyetsiz kimliğini yansıtmak amacıyla yapıldı. 2022 yılı ayrıca Cronos’un çeşitli global platformlarda entegrasyonlarının arttığı bir dönem oldu. Crypto.com, Cronos’u kendi uygulaması ve borsasıyla tam entegre ederek kullanıcıların CRO’yu hem Crypto.org Chain hem Cronos Chain ağlarında kullanabilmesini sağladı. Ayrıca bu dönemde Cronos, farklı borsalarda listelendi ve Crypto.com Pay gibi ödeme çözümlerine dahil edildi.
•2023 - 2024: Cronos zinciri üzerinde DeFi ve GameFi alanlarında büyük büyüme görüldü. Cronos ağı, birçok yeni merkeziyetsiz borsa, borç verme protokolü ve oyun projesine ev sahipliği yaptı. Örneğin, VVS Finance, Tectonic, Ferro ve MM Finance gibi popüler DeFi uygulamaları Cronos üzerinde yüksek kullanıcı sayısına ve toplam kilitli varlık değerine (TVL) ulaştı. 2023’ün sonlarında Cronos üzerinde Loaded Lions gibi NFT tabanlı bir oyun piyasaya sürülerek GameFi alanında da adımlar atıldı. Ekim 2023’te Crypto.org Chain’in ismi “Cronos PoS Chain” olarak değiştirilerek Cronos markası altında birleşti. Cronos ekibi, 2024’e doğru zkEVM gibi ölçeklendirme teknolojileri üzerinde çalışarak ağın kapasitesini ve hızını daha da artırmayı hedefledi.
•2025: Cronos, 2025-2026 yol haritasını yayınladı. Cronos’un bu yol haritası, üç ana hedefe odaklanıyor: varlıkların (hisse, emlak, emtia vb.) tokenizasyonunu hızlandırmak, 150 milyon kullanıcıya DeFi ve ödeme çözümleri sunarak perakende erişimini genişletmek ve kurumsal tarafta CRO destekli ürünlerle likiditeyi artırmak. Yol haritasında ayrıca yapay zeka tabanlı araçlar, CRO için yeni kullanım alanları, daha hızlı blok süreleri ve düşük işlem ücretleri gibi teknik geliştirmeler öne çıkıyor. 2026’ya kadar 20 milyar dolarlık CRO kullanımına ve 10 milyar dolarlık tokenize varlık hacmine ulaşılması hedefleniyor. Bunlara ek olarak, yapay zeka ajanlarına yönelim mevcut.
Cronos Neden Değerli?
Peki CRO coin ne işe yarar ve onu değerli kılan özellikler nelerdir? Cronos’un değerini anlayabilmek için hem Crypto.com ekosistemi içindeki rolüne hem de teknik avantajlarına bakmak gerekir.
Crypto.com ekosisteminin temel token’ı
CRO, Crypto.com’un sunduğu pek çok hizmette kullanılan ana tokendir. Crypto.com uygulamasında CRO ile ödemeler yapmak, borsa platformunda işlem ücretlerini CRO ile ödemek ve Crypto.com Visa kart kullanımında cashback ödülleri almak mümkündür. Örneğin Crypto.com’un sunduğu Visa kartlarda, kullanıcılar belirli miktarda CRO stake ederek kart seviyelerini yükseltebilir ve harcamalarında %1 ila %8 arasında CRO şeklinde geri ödeme alabilirler. Bu da CRO’ya geniş bir kullanım alanı ve talep kazandırmakta.
EVM uyumlu ve ölçeklenebilir blockchain: Cronos Chain, Ethereum ile uyumlu çalışabildiği için Ethereum’daki popüler DApp’ler kolaylıkla Cronos ağına taşınabilir. Bu EVM uyumlu blockchain yapısı, geliştiriciler ve projeler için büyük bir avantajdır. Üstelik Cronos ağı, Ethereum’a kıyasla çok daha hızlı ve düşük maliyetli işlemler sunar. Blockchainin tasarımı gereği saniyede binlerce işlemi işleyebilecek kapasitededir ve işlem ücretleri sadece birkaç cent düzeyindedir. Bu yüksek ölçeklenebilirlik, kullanıcılar için hızlı ve ucuz bir deneyim anlamına gelir.
DeFi ve NFT ekosistemine altyapı sağlaması:
Cronos, DeFi uygulamaları ve NFT platformları için özel olarak destek sunar. Ağ üzerinde otomatik piyasa yapıcı merkeziyetsiz borsalar (AMM’ler), borç alma/verme protokolleri, yield farming (getiri çiftçiliği) olanakları hızla gelişmiştir. Örneğin VVS Finance Cronos’taki en basit kullanımlı DeFi platformlarından biri olarak öne çıkar ve düşük ücretlerle token ticareti ile staking imkanı sunar. Benzer şekilde Tectonic protokolü kullanıcılara CRO ve diğer varlıkları karşılığında borç alıp verme olanağı tanır. Cronos ağındaki bu çeşitlilik ve büyüyen DeFi ekosistemi, CRO token talebini artıran önemli bir faktördür. NFT alanında da Cronos, Crypto.com’un NFT platformuyla uyumludur ve hatta Cronos üzerinde çalışan oyunlar için NFT’ler oluşturulmaya başlanmıştır. Bu çok yönlü kullanım, Cronos’u geniş bir ekosistemin yakıtı haline getirir.
Hızlı ve düşük maliyetli işlemler
Cronos ağı, Tendermint tabanlı bir mimariye sahip olduğu için işlemler birkaç saniye içinde onaylanır. Cronos blockchaininde blok süreleri oldukça kısadır (yaklaşık yarım saniye ile 5 saniye arasında, yapılan güncellemelere göre) ve bu sayede işlem kapasitesi yüksektir. Ethereum’un yoğun olduğunda yüksek ücret ve yavaşlık sorununa karşın Cronos, kullanıcılarına daha hızlı ve ucuz işlem yapma imkanı verir. Özellikle küçük tutarlı DeFi işlemleri veya NFT alım-satımları için düşük ücretler büyük avantaj sağlar.
Büyük borsa ve cüzdan entegrasyonları
Cronos (CRO) coin, küresel ölçekte birçok büyük kripto para borsasında listelenmiştir. Binance, Coinbase, Kraken gibi borsalarda CRO alım satımı yapılabilir. Ayrıca MetaMask gibi popüler cüzdanlar Cronos ağını destekler, bu sayede kullanıcılar kolaylıkla Cronos ağındaki DApp’lere erişebilir. Crypto.com’un kendi uygulaması da Cronos’u tam desteklediği için, milyonlarca Crypto.com kullanıcısı tek tuşla CRO transferi yapabilmekte veya Cronos ağında işlem gerçekleştirebilmektedir. Bunun yanında, Cronos’un arkasında Crypto.com gibi finansal hizmetlerde deneyimli ve dünya çapında tanınan bir şirketin olması, projeye duyulan güveni artırır. Crypto.com’un dünya genelindeki pazarlama hamleleri (örn. spor etkinliklerine sponsorluklar, reklam kampanyaları) sayesinde CRO token geniş bir kitle tarafından bilinir hale geldi.
Cronos’un Kurucusu Kim?
Cronos projesinin arkasında, Crypto.com şirketi ve ekibi bulunmakta. Crypto.com’un kurucu ortakları Kris Marszalek, Rafael Melo, Gary Or ve Bobby Bao’dur. Şirket, 2016’da Hong Kong’da kurulmuş olsa da zaman içinde merkezini Singapur başta olmak üzere farklı bölgelere genişletmiştir. Kris Marszalek Polonya asıllı bir girişimci olup Crypto.com’un CEO’sudur. Rafael Melo finans alanında deneyimli bir CFO, Gary Or ise mühendislik geçmişi olan bir CTO’dur. Bobby Bao da yatırım bankacılığı kökenli olup strateji ve iş geliştirme tarafını yönetmiştir. Cronos, doğrudan bu ekip tarafından geliştirilmiştir ve Crypto.com bünyesinde hayata geçirilmiştir.
Crypto.com ekibi, Cronos’u geliştirirken dünyanın farklı yerlerindeki yetenekleri bir araya getirmiştir. Şirketin resmi merkezi Singapur olsa da ekip üyeleri ABD’den Avrupa’ya, Asya’ya kadar dağılan global bir yapıya sahiptir. Ayrıca Cronos’un geliştirilmesi sürecinde Particle B (Cronos Labs) gibi girişim hızlandırıcı programlar devreye alınmış, bu program Crypto.com’un kurucu ortağı Gary Or tarafından yönetilerek Cronos ekosistemine yeni projeler kazandırmıştır.
Teknik Özellikler
Cronos’un teknik altyapısı ve token ekonomisi (tokenomics), onu benzersiz kılan önemli detaylar içeriyor. Cronos Chain ve CRO token ile ilgili başlıca teknik özellikleri şu maddelerle özetleyebiliriz:
Blockchain ve konsensüs mekanizması
Cronos Chain, Cosmos SDK üzerine inşa edilmiş bir blockchaindir ve konsensüs algoritması olarak Tendermint BFT motorunu kullanır. Cronos ağı başlangıçta Proof of Authority (PoA) modeliyle çalışmaya başladı. Yani belirli güvenilir doğrulayıcıların blok üretmesini esas alan bir yöntem. Bu doğrulayıcılar Crypto.com ekosisteminden seçilen sınırlı sayıda node’dan oluşur ve ağın ilk güvenliğini sağlar. İlerleyen aşamalarda Cronos, ağın daha da merkeziyetsiz hale gelmesi için Delegated Proof of Stake (DPoS) modeline benzer bir yapıyı da destekler. Yani topluluk üyeleri CRO’larını stake ederek mevcut doğrulayıcılara oy verebilir, böylece PoA ve DPoS’un hibrit bir kombinasyonuyla hem ölçeklenebilirlik hem merkeziyetsizlik arasında denge kurulur. Tendermint tabanlı bu konsensüs sayesinde Cronos’ta işlemler hızlıca finality kazanır (kesinleşir) ve yüksek verimde çalışır.
EVM uyumluluğu ve akıllı kontratlar
Cronos, EVM uyumlu bir blockchain. Bu da Ethereum üzerindeki akıllı kontratların ve DApp’lerin minimum değişiklikle Cronos üzerinde çalışabileceği anlamına gelir. Cronos, Cosmos SDK ile geliştirildiği halde EVM desteği sunabilmek için Ethermint adlı yapıyı kullanmakta. Ethermint, Cosmos dünyası ile Ethereum dünyasını bir araya getiren bir teknoloji olduğundan, Cronos ağı hem Ethereum ekosistemiyle uyumlu hem de Cosmos ekosistemine IBC (Inter-Blockchain Communication) protokolü aracılığıyla bağlı bir köprü görevi görür. Kısaca, Cronos teknik açıdan Ethereum ile Cosmos arasında köprü kuran ve geliştiricilere çift taraflı avantaj sunan bir platformdur. Akıllı kontratlar Solidity gibi Ethereum dillerinde yazılıp Cronos’a taşınabilir, bu da geliştirici deneyimini kolaylaştırır.
Token ve arz miktarı (CRO)
Cronos’un yerel token’ı CRO’dur. Toplam arzı 30 milyar adettir. Başlangıçta toplam 100 milyar CRO oluşturulmuştu ancak Mart 2021’de gerçekleştirilen dev bir yakım (burn) ile 70 milyar CRO kalıcı olarak dolaşımdan çıkarıldı. Bu yakım sonrası maksimum arz 30 milyar olarak sabitlendi. Kalan 30 milyar tokenın büyük kısmı dolaşımdadır (2023 itibarıyla 25 milyar kadarı dolaşımda, geri kalanı ise ekosistem geliştirme fonu ve Crypto.com rezervleri için tutulmakta). CRO madenciliği yapılabilen (mineable) bir coin değildir; tüm tokenlar genesis (oluşturma) anında üretilmiştir. Yeni token basımı olmadığı için CRO, deflasyonist bir yapıya sahiptir diyebiliriz. Arz sınırlı olduğundan, talep arttıkça fiyat üzerinde pozitif etki oluşması beklenir.
İşlem hızı ve ölçeklenebilirlik
Cronos, teknik kapasite olarak oldukça hızlı bir ağdır. Blok süresi yaklaşık 5 saniye veya altındadır, bu da işlemlerin onaylanmasının saniyeler içinde gerçekleştiği anlamına gelir. Hatta 2023 başlarında yapılan Galileo güncellemesi ile Cronos blok süreleri 0.5 saniyeye kadar düşürüldü ve ağın işlem hızı ciddi oranda artırıldı. Cronos ekibi, laboratuvar ortamında ağın saniyede teorik olarak 50.000+ işlem (TPS) gerçekleştirebileceğini belirtiyor. Elbette gerçek dünya koşullarında işlem sayısı ağ yüküne göre değişir, ancak pratikte Cronos’un saniyede birkaç bin işlemi rahatlıkla kaldırabildiği test edilmiştir. Bu ölçeklenebilir yapı, yoğun kullanım dönemlerinde bile düşük işlem ücretleri ve akıcı bir kullanıcı deneyimi sağlar. Cronos’ta işlem ücretleri genellikle 0.001 CRO gibi çok düşük seviyelerdedir (birkaç cent bile değil). Bu da Cronos’u özellikle küçük miktarlı finansal işlemler veya blockchain oyunları gibi sık işlem gerektiren senaryolar için uygun kılar.
Kullanım alanları (utility)
CRO token, Cronos ekosisteminde birden fazla işleve sahiptir. İlk olarak, Cronos Chain üzerindeki tüm işlem ücretleri (gas ücretleri) CRO ile ödenir. Yani Cronos ağını kullanmak isteyen herkesin elinde bir miktar CRO bulundurması gerekir. İkinci olarak, staking (CRO staking) mekanizması Cronos’un hem Crypto.org Chain hem Cronos Chain tarafında mevcuttur. Crypto.org Chain’de kullanıcılar CRO’larını delegate ederek doğrulayıcılara katılabilir ve yıllık belirli oranlarda getiri elde edebilirler. Cronos Chain tarafında ise doğrulayıcılar sınırlı sayıda olduğu için klasik staking yerine, doğrulayıcı olmak isteyen kurumların belirli miktarda Cronos Staking Token denilen bir teminat yatırması gerekir.
Ancak normal kullanıcılar da dolaylı olarak Cronos ekosisteminde CRO’larını kilitleyip farklı DeFi protokollerinden getiri kazanabilirler. Örneğin VVS Finance ve MM Finance platformlarında CRO çiftliklerine likidite sağlayarak ek token ödülleri kazanmak mümkündür. CRO’nun bir diğer önemli kullanım alanı, Crypto.com Visa kartları ve Crypto Pay gibi ürünlerdedir. Crypto.com uygulamasında CRO staking yaparak Visa kart başvurusu yapılabilir ve CRO stake miktarına göre kart ayrıcalıkları (Netflix/Spotify iadesi, lounge erişimi vs.) elde edilir. Crypto.com Pay ile alışveriş yapılırken CRO ile ödeme yapanlara %5-10 arası cashback yine CRO olarak verilir.
İnteroperability (uyumluluk)
Cronos, Cosmos ekosisteminin bir parçası olduğu için IBC protokolü ile diğer blockchainler arası iletişimi destekler. Örneğin Cronos’u, Cosmos Hub (ATOM), Osmosis gibi ağlarla köprüleyip varlık transferi yapmak mümkündür. Ayrıca Ethereum ile Cronos arasında da köprüler kurulmuştur. Kullanıcılar Ethereum üzerindeki varlıklarını Cronos ağına CRO-ERC20 ve CRC20 formatlarında geçirebilirler. Cronos’un çok yönlü uyumluluğu, farklı ekosistemler arasında likidite akışını kolaylaştırır ve kullanıcıların tek bir ağla sınırlı kalmadan değer transferi yapmasına imkân tanır.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Aşağıda, Cronos hakkında sıkça sorulan bazı sorular ve cevaplarına yer verdik:
- Cronos (CRO) ne zaman ortaya çıktı?: Cronos coin (CRO token) ilk olarak 2018 yılının Kasım-Aralık aylarında ortaya çıktı. Crypto.com’un o dönemdeki yeniden markalaşma süreciyle birlikte CRO, kullanıcılara tanıtıldı ve piyasada işlem görmeye başladı. Öte yandan Cronos adlı EVM uyumlu blokzincir ağı ise Kasım 2021’de mainnet lansmanını yaptı; yani Cronos ağı 2021 sonunda hayata geçerek CRO token’ın kullanım alanını genişletmiş oldu.
- Cronos coin’i kim kurdu?: Cronos, Crypto.com tarafından geliştirilen bir proje. Crypto.com’un kurucuları arasında Kris Marszalek, Rafael Melo, Gary Or ve Bobby Bao bulunmaktadır. Bu ekip, 2016’da Crypto.com’u (o zamanki adıyla Monaco’yu) kurarak kripto para dünyasında faaliyet göstermeye başladı. Cronos coin de şirketin bu kurucu ekibi ve mühendisleri tarafından hayata geçirildi.
- Cronos nasıl çalışır?: Cronos, Proof of Authority (PoA) konsensüs mekanizmasıyla çalışan bir blockchaindir. Ağ üzerinde belirli doğrulayıcılar işlemleri onaylar ve blok üretir. Cronos ağı Ethereum Virtual Machine ile uyumlu olduğundan, Ethereum’daki akıllı kontratlar Cronos’ta da çalışabilir. Bu sayede Cronos, Ethereum benzeri bir deneyimi daha hızlı ve ucuz bir altyapıyla sunar. Kullanıcılar cüzdanlarını Cronos ağına bağlayarak merkeziyetsiz uygulamaları kullanabilir, transfer yapabilir veya akıllı kontratlarla etkileşime girebilir. İşlemlerin güvenliği, ağın dağıtık doğrulayıcıları ve Tendermint BFT algoritması ile sağlanır. Kısaca Cronos, Cosmos teknolojisi ile Ethereum uyumluluğunu birleştirerek hem geliştiriciler hem kullanıcılar için kolay çalışan bir blockchain ağı olarak çalışır.
- Cronos coin ilk çıktığında ne kadardı?: CRO coin piyasaya ilk çıktığında fiyatı oldukça düşüktü. Aralık 2018’de borsalarda listelenmeye başladığında yaklaşık $0.02 seviyesinden işlem görüyordu. Hatta 2019 başlarında CRO fiyatı $0.012’ye kadar gerileyerek en düşük seviyelerini gördü. Sonrasında Crypto.com ekosisteminin büyümesiyle kademeli olarak yükseldi. 2021 boğa piyasasında, Cronos zincirinin de lansman etkisiyle CRO fiyatı $0.10 seviyelerinden yıl sonunda $0.90’ın üzerine kadar çıktı. Yani ilk çıktığında birkaç cent değerinde olan Cronos coin, zaman içinde ciddi bir değer artışı yaşadı (ancak daha sonra piyasa koşullarıyla dalgalanmalar oldu).
- Cronos ne işe yarar, neden değerlidir?: Cronos (CRO), hem Crypto.com ekosistemi içinde bir yardımcı token olarak işe yarar hem de Cronos blockchaininin temel para birimidir. Crypto.com uygulamasında CRO ile ödemeler yapılabilir, CRO stake edilerek Visa kart ayrıcalıkları ve faiz getirileri elde edilebilir, ayrıca Crypto.com Pay aracılığıyla CRO harcayanlar indirim ve iade kazanabilir. Cronos blokzincirinde ise CRO, akıllı kontrat işlemlerinin ücretini ödemede kullanılır ve ağın güvenliği için stake edilebilir. Bu çok yönlü kullanım alanları nedeniyle Cronos değerli. Ayrıca CRO’nun sınırlı arzı (30 milyar ile sabit) ve büyük kısmının dolaşımda olması, uzun vadede enflasyon baskısını azaltmakta. Cronos zincirinin büyümesiyle ağa gelen her yeni DeFi projesi, oyun veya NFT platformu CRO talebini artırmaktadır. Tüm bunlar Cronos’un değerli görülmesine yol açıyor.
- Cronos sınırlı mı, maksimum arzı ne kadar?: Evet, Cronos (CRO) tokenın maksimum arzı sınırlı ve 30 milyar adet olarak belirlendi. Başlangıçta toplam 100 milyar CRO mevcutken, Mart 2021’de alınan karar ile 70 milyar token yakılarak arz kalıcı şekilde düşürüldü. Bu yakım kripto tarihindeki en büyük token yakımlarından biri olarak anılıyor. Sonuçta maksimum arz 30 milyar CRO oldu ve bu miktarın üzerine yeni token eklenmeyecek şekilde sistem ayarlandı. Halihazırda (2025 itibarıyla) dolaşımda yaklaşık 26-27 milyar CRO bulunmaktadır, kalan kısmı ekosistem gelişimi ve staking ödülleri için ayrılmış durumdadır. CRO token madencilikle üretilemez; bütün coin’ler önceden oluşturulmuştur. Kısaca, Cronos’un maksimum arzı 30 milyar ve bunun üzeri olmayacak.
Cronos ve diğer popüler kripto projeleri hakkında daha fazla içerik için JR Kripto Rehber serisini takip edin.
