Bitcoin Cash (BCH), kripto para dünyasında sıkça adı geçen, ancak çoğu zaman “Bitcoin’in bir kopyası mı, yoksa bambaşka bir vizyon mu?” sorusuyla gündeme gelen bir dijital para birimidir. Peki Bitcoin Cash nedir ve neden bu kadar konuşuluyor? 2017 yılında Bitcoin topluluğunda yaşanan fikir ayrılıkları sonucu, mevcut sorunlara alternatif bir çözüm üretmek amacıyla Bitcoin blockchaininin bir çatallanması (hard fork) ile doğan BCH coin, o günden bu yana kendi yolunu çizmekte kararlı. Özellikle işlem ücretlerinin düşüklüğü, blok boyutunun büyüklüğü ve hız odaklı yapısıyla dikkat çeken Bitcoin Cash, “peer to peer electronic cash system” yani “kişiden kişiye elektronik nakit sistemi” idealini sürdürmeye çalışıyor.
Peki Bitcoin Cash ne işe yarar ve onu Bitcoin’den ayıran teknik ve felsefi farklar nelerdir? Bu kapsamlı rehber yazımızda, Bitcoin Cash nedir, BCH coin nedir, Bitcoin Cash ne zaman çıktı, BCH hard fork süreci nasıl işledi, BCH coin kimin, projeyi destekleyen önemli isimler kimler ve BCH coin geleceği nasıl şekilleniyor gibi birçok merak edilen konuya birlikte göz atacağız.
Bitcoin Cash’in Tanımı ve Ortaya Çıkışı
Bitcoin Cash, 1 Ağustos 2017’de Bitcoin’in (BTC) bir çatallanması (hard fork) ile hayatımıza giren bir kripto para birimi. Aslında ortaya çıkışının arkasında kripto dünyasının en hararetli tartışmalarından biri yatıyor: Bitcoin ölçeklenebilir mi, yoksa sınıra mı dayandı? Bitcoin ağı zamanla daha fazla kullanıcıya ulaştıkça, işlem süreleri uzamaya, ücretler artmaya başladı. Derken geliştiriciler ve madenciler arasında fikir ayrılıkları patlak verdi. Kimileri dedi ki: “Hadi şu blok boyutunu 1 MB’ın üzerine çıkaralım, daha fazla işlemi daha hızlı yapalım.” Diğerleri ise, “Hayır, zinciri büyütmeden SegWit gibi güncellemelerle veya Lightning Network gibi ikinci katman çözümlerle bu işi halledelim,” diyordu. İşte tam bu noktada topluluk ikiye bölündü ve ortaya yeni bir zincir çıktı: Bitcoin Cash. Bu olay, Bitcoin çatallanması olarak biliniyor ve BCH’nin doğduğu dönemeçti.
BCH’nin ana hedefi, en temelde, blok boyutunu büyüterek çok daha fazla işlemi daha hızlı ve daha ucuza onaylayabilmek. Başlangıçta bu blok boyutu 8 MB olarak belirlendi ama zamanla ihtiyaçlar arttıkça 32 MB’a kadar çıkarıldı. Karşılaştırma yapacak olursak, Bitcoin’in blok boyutu hala 1 MB civarında (SegWit’le birlikte efektif olarak 4 MB’a çıkabiliyor), yani BCH'nin sunduğu kapasitenin epey gerisinde kalıyor. Bu ne anlama geliyor derseniz: Bitcoin Cash, bir bloğa binlerce daha fazla işlemi sıkıştırabiliyor; hatta testlerde tek bir BCH bloğunda 25.000’e kadar işlem işlenebildiği görülmüş. Bitcoin’de ise bu sayı genellikle 1.000–1.500 civarında sınırlı kalıyor. Yani ağ ne kadar yoğun olursa olsun, Bitcoin Cash, düşük ücretlerle ve bekletmeden işlem onayı sunma potansiyeline sahip.
Bitcoin Cash, aslında Bitcoin’in kurucusu Satoshi Nakamoto’nun 2008’de ortaya koyduğu o meşhur vizyona, yani “peer to peer cash system” yani “kişiden kişiye elektronik nakit sistemi” fikrine sadık kalmak isteyenlerin bir adımı olarak doğdu. Satoshi’nin orijinal whitepaper’ında Bitcoin, bir yatırım aracı değil, doğrudan günlük ödemelerde kullanılabilecek bir dijital nakit olarak tanımlanıyordu. Zaman içinde Bitcoin (BTC) daha çok “dijital altın” kimliğini benimsedi, yani insanlar onu bir ödeme aracı olarak değil, uzun vadeli değer saklama aracı olarak kullanmaya başladı. İşte BCH destekçileri, tam da bu noktada devreye girerek “hayır, Bitcoin’in asıl amacı günlük hayatın bir parçası olmak, ödemelerde kullanılmak olmalı” dediler.
Bu yüzden Bitcoin Cash, zincirin kendisini büyütmeyi ve daha fazla işlemi doğrudan bloklar içinde işlemeyi seçti. Yani BCH vs BTC farkı burada net şekilde ortaya çıkıyor: BTC küçük bloklarla ve harici ölçeklendirme çözümleriyle ilerlemeyi tercih ederken, BCH büyük bloklarla zincir üzerindeki işlemleri doğrudan ölçeklemeyi hedefliyor. Böylece BCH, herkesin kahvesini alırken, arkadaşına para gönderirken ya da bir e-ticaret alışverişinde rahatça kullanabileceği bir “nakit ödeme sistemi” olarak konumlanıyor. Bitcoin ve Bitcoin Cash arasındaki en önemli farklara şu tablo aracılığıyla göz atabiliriz:
Özellik | Bitcoin (BTC) | Bitcoin Cash (BCH) |
Blok Boyutu | 1 MB (SegWit ile efektif ~4 MB) | 32 MB |
Blok Süresi | ~10 dakika | ~10 dakika |
İşlem Kapasitesi | ~7 işlem/sn | ~100–200 işlem/sn (teorik olarak daha yüksek) |
Ortalama İşlem Ücreti | 1–10 USD (yoğunlukta çok daha fazla) | 0.001–0.01 USD |
Yoğunlukta Tıkanma | Yüksek (işlem ücretleri hızla artar) | Düşük (geniş bloklar sayesinde işlem alınır) |
Mikro Ödeme Uygunluğu | Sınırlı (yüksek ücretler sorun olur) | Uygun (düşük maliyetli işlemler yapılabilir) |
İkinci Katman Gerekliliği | Lightning Network kullanılır | Zincir üstünde yeterli kapasite sağlanır |
Bitcoin Cash’in Tarihçesi: Önemli Dönüm Noktaları
Bitcoin Cash ne zaman çıktı? Bu soru genelde meraklı yatırımcıların ilk sorduğu şeylerden biri. Kısa cevabı: 1 Ağustos 2017. O gün, Bitcoin ağı büyük bir çatallanma yaşadı ve Bitcoin Cash kendi zincirini oluşturarak yola çıktı. Ancak bu yalnızca bir başlangıçtı. BCH, o günden sonra sadece teknik değil, topluluk anlamında da birçok zorlu sınavdan geçti; çatallanmalar, fikir ayrılıkları, güncellemeler derken epeyce hareketli bir tarih birikti. Şimdi gelin, Bitcoin Cash çıkış tarihinden itibaren öne çıkan önemli dönüm noktalarına birlikte göz atalım:
- 2017: Bitcoin Cash, 1 Ağustos 2017’de Bitcoin’den ayrılarak kendi zincirini oluşturdu. Bu ayrılma sonucunda o ana kadar Bitcoin tutan herkes eşdeğer miktarda BCH sahibi oldu. İlk blokları üreten madenciler arasında büyük maden havuzları ve Bitmain gibi aktörler yer aldı. BCH, piyasaya sürüldüğü ilk gün yaklaşık 240 dolar seviyesinden işlem görmeye başladı.
- 2018: Kasım 2018’de Bitcoin Cash protokolünde ikinci büyük çatallanma yaşandı. Bu çatallanma sonucunda Bitcoin Cash ağı ikiye bölündü ve ortaya Bitcoin SV (Satoshi’s Vision) adında yeni bir kripto para çıktı. Bitcoin SV, Craig Wright gibi kişilerin öncülük ettiği ve blok boyutunu daha da büyütmeyi hedefleyen bir fraksiyonun ürünüydü. Bu ayrışmayla birlikte BCH ve BSV adında iki ayrı proje yoluna devam etti.
- 2020: Kasım 2020’de Infrastructure Funding Plan (IFP) tartışmaları nedeniyle topluluk bir kez daha bölündü. Bitcoin Cash’in önde gelen geliştirme ekibi Bitcoin ABC, madencilik ödüllerinin %8’inin geliştiricilere fon olarak ayrılmasını öngören tartışmalı bir kural (toplulukta “madenci vergisi” olarak anıldı) uygulamaya koymak istedi. Ancak topluluğun büyük kısmı ve diğer geliştirici gruplar (Bitcoin Cash Node gibi) bu öneriye karşı çıktı. Sonuç olarak ağ tekrar çatallanarak azınlıkta kalan Bitcoin ABC zinciri BCHA adıyla ayrıldı (daha sonra eCash (XEC) olarak yeniden markalandı). Ana BCH zinciri ise IFP kuralı olmaksızın yoluna devam etti.
- 2021–2023: 2020’deki ayrılığın ardından Bitcoin Cash’in geliştirici topluluğu boyut olarak daralmış olsa da proje üzerinde çalışmaya devam etti. Bu dönemde yılda iki kez gerçekleşen rutin ağ güncellemeleri ile protokol iyileştirilmeye devam edildi. Özellikle işlem doğrulama hızını artıracak iyileştirmeler ve yeni özelliklerin altyapısı tartışıldı. Geliştirici sayısı azalmasına rağmen mevcut ekipler BCH’yi güncel tutmak ve benimsenmesini artırmak için çalışmalarını sürdürdü.
- 2024: Mayıs 2023’te gerçekleşen protokol yükseltmesiyle Bitcoin Cash ağına CashTokens özelliği eklendi. Bu güncelleme, 2024 itibarıyla BCH’nin merkeziyetsiz finans (DeFi) uygulamalarıyla uyumluluğunu önemli ölçüde artırdı. CashTokens sayesinde geliştiriciler, Bitcoin Cash blok zinciri üzerinde tıpkı Ethereum’daki ERC-20 standardına benzer şekilde yeni token’lar çıkarma ve akıllı kontrat benzeri çözümler geliştirme imkânına kavuştu. Peki, CashTokens nedir? Kısaca, Bitcoin Cash protokolüne yeni dijital varlıklar (token’lar) çıkarma ve temel akıllı kontrat işlemleri ekleyen bu güncellemenin adı.
Bitcoin Cash Neden Değerli?
Bitcoin Cash’i değerli kılan unsurlar, onun teknik özellikleri ve kullanım avantajlarından kaynaklanıyor. Onu yalnızca Bitcoin’in bir “klonu” olarak görmek ciddi bir hata olur. Aksine, Bitcoin Cash’in arkasında çok net bir amaç ve bu amacı destekleyen güçlü teknik özellikler bulunuyor. Bitcoin Cash özellikleri ve sunduğu avantajlara birlikte bakalım. Neden bazı kullanıcılar onu hâlâ günlük ödemelerde BTC’ye tercih ediyor? Neden bazı ülkelerde insanlar günlük alışverişlerinde BCH kullanmayı seçiyor? Bu soruların cevapları, BCH’nin hangi ihtiyaçlara nasıl çözümler sunduğunda yatıyor.
Düşük işlem ücretleri ve hızlı transfer süreleri
BCH ağı, geniş blok kapasitesi sayesinde çok düşük işlem ücretleriyle çalışıyor. Bitcoin Cash işlemlerinde ortalama maliyet genellikle 1 sentin bile altında kalıyor ve işlemler çoğu zaman birkaç saniye içinde ilk onayı alıyor. Büyük blok boyutu sayesinde ağ kolay kolay tıkanmıyor; bu da ödemelerin neredeyse anında ve ucuza yapılabilmesini sağlıyor. Bu yüzden Bitcoin Cash, günlük kahve alışverişinden uluslararası para göndermeye kadar pek çok alanda pratik bir ödeme aracı olarak öne çıkıyor.
Blok boyutu 32 MB’a kadar çıkarılabilir
BCH’nin blok boyutu üst sınırı, ihtiyaç duyulursa 32 MB seviyesine kadar çıkarılabiliyor. Bu da teoride saniyede yüzlerce işlemin doğrulanabileceği anlamına geliyor. Örneğin şu anki 32 MB bloklarla BCH ağı saniyede 100’ün üzerinde işlem işleyebiliyor, Bitcoin tarafında ise bu sayı ortalama 7 civarında kalıyor. Yani BCH, daha fazla işlem kapasitesi sayesinde ağ yoğun olduğunda bile tıkanmadan, yüksek ücretlere yol açmadan işlem yapılmasına imkân tanıyor. Ölçeklenebilirlik söz konusu olduğunda, bu özellik BCH’ye BTC’ye kıyasla ciddi bir avantaj kazandırıyor.
Bitcoin’in "nakit ödeme sistemi" vizyonuna sadık
Bitcoin Cash, Bitcoin’in en başta hedeflediği “eşler arası dijital nakit” olma fikrini yaşatmaya çalışıyor. Tıpkı Satoshi Nakamoto’nun çizdiği vizyondaki gibi; herkesin günlük yaşamda kolayca kullanabileceği, hızlı ve erişilebilir bir dijital para olmayı amaçlıyor. Bitcoin zamanla “dijital altın” olarak görülmeye başlarken, BCH savunucuları onun hâlâ gerçek bir ödeme aracı olması gerektiğini savunuyor ve bu yolda ilerliyor.
Bitcoin’e kıyasla zincir üzerindeki işlemler daha verimli yürütülür
Blok boyutunun büyük olması ve protokolde yapılan bazı iyileştirmeler sayesinde BCH ağı, zincir üstü işlemleri Bitcoin’e kıyasla çok daha verimli şekilde işleyebiliyor. Yoğun dönemlerde bile işlem yapmak genelde düşük ücretle mümkün oluyor ve uzun süre onay beklemek gerekmiyor. Özellikle küçük tutarlı, sık yapılan ödemelerde BCH, Bitcoin’e göre hem daha ucuz hem de daha hızlı bir alternatif sunuyor.
Geliştirici topluluğu, kullanımı günlük ödeme sistemlerine entegre etme odaklı
Bitcoin Cash’in arkasındaki topluluk ve geliştiriciler, kripto paranın gerçek dünyada yaygın bir ödeme aracı olması için çalışmalar yürütmektedir. Bu kapsamda çeşitli cüzdan uygulamaları, ödeme işlemcileri ve ticari entegrasyon projeleri geliştirilmiştir. Örneğin 2021 itibarıyla PayPal, kullanıcılarının Bitcoin Cash ile ödeme yapmasına olanak tanımaya başladı. Ayrıca NBA takımı Dallas Mavericks gibi bazı işletmeler de maç bileti ve ürün satışlarında BCH’yi kabul ediyor.
Bitcoin Cash’in Kurucusu Kim?
Bitcoin Cash’in arkasında “işte bu kişi kurdu” diyebileceğimiz net bir isim yok. Çünkü BCH, bir kişinin fikri ya da bir şirketin projesi olarak ortaya çıkmadı; daha çok, Bitcoin topluluğu içinde yaşanan fikir ayrılıklarının sonucunda doğdu. Yani aslında bu coin, kalabalık bir grubun “biz başka bir yol çiziyoruz” demesiyle hayata geçti.
2017’de, Bitcoin’in nasıl daha ölçeklenebilir hale getirileceği konusunda ciddi tartışmalar yaşanıyordu. Kimileri blok boyutunun büyütülmesi gerektiğini savunurken, kimileri ikinci katman çözümleriyle ilerlemenin daha mantıklı olduğunu düşünüyordu. Anlaşmazlık büyüdü ve sonuç olarak topluluğun bir kısmı kendi zincirini oluşturdu. İşte bu yeni zincirin adı Bitcoin Cash oldu.
Teknik olarak baktığımızda, BCH’nin ilk adımlarını atan ekipler arasında Bitcoin ABC ve Bitcoin Unlimited gibi geliştirici gruplar vardı. Bu ekipler, Bitcoin’in açık kaynak kodu üzerinde değişiklik yaparak, blok boyutunu artıran ve yeni kurallarla çalışan bir yazılım hazırladı. O yazılım kullanılarak da BCH zinciri başlatıldı. Yani “BCH coin kimin?” sorusunun cevabı, “herkesin ve kimsenin” gibi biraz tuhaf ama doğru bir cevap aslında.
Öte yandan, Bitcoin Cash denince bazı tanıdık isimler de akla geliyor. Bunların başında kripto dünyasında “Bitcoin Jesus” lakabıyla anılan Roger Ver var. Peki, Roger Ver kimdir? Kendisi kripto para ekosistemine 2011 gibi oldukça erken bir dönemde katılmış, Bitcoin’in ilk zamanlarında hem yatırım yapmış hem de yaygınlaşması için ciddi çaba göstermiş biri. O dönem birçok girişime fon sağladı, konferanslar verdi, içerikler hazırladı ve Bitcoin’in “dünyaya açık, özgür para” fikrini savundu. Fakat 2017’deki çatallanma sürecinde işler değişti. Ver, Bitcoin’in orijinal vizyonundan saptığını düşünmeye başladı ve rotasını Bitcoin Cash’e çevirdi. Hatta bitcoin.com gibi çok büyük bir alan adını BCH için kullanmaya başladı ve bu sayede Bitcoin Cash’in adını daha çok kişiye duyurmayı başardı.
Bitcoin Cash’in ortaya çıkış sürecinde adından söz ettiren bir başka isim de Jihan Wu. Çin merkezli madencilik devi Bitmain’in kurucularından biri olan Wu, 2017’de büyük blok savunucularının en güçlü destekçilerinden biriydi. Elindeki madencilik gücü sayesinde, BCH ağının ilk günlerinde düzgün çalışmasına ciddi katkı sağladı. Yani teknik altyapının ayağa kalkmasında da, BCH’nin arkasında durulmasında da onun payı büyük.
Özetle, Bitcoin Cash’in arkasında “şu kişi kurdu” diyemiyoruz ama Roger Ver ve Jihan Wu gibi isimler, bu yolculukta öne çıkanlardan. Teknik tarafta ise Bitcoin ABC gibi ekipler, BCH’nin kodunu hazırlayıp ilk bloğunu oluşturan gruplar arasında. Proje, bugün hâlâ merkezi bir yönetim olmadan, geliştiriciler ve topluluk üyeleriyle birlikte yoluna devam ediyor. Kimse tek başına karar vermiyor, herkesin sözü var.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Aşağıda, Bitcoin Cash (BCH) hakkında sıkça sorulan bazı sorular ve cevaplarına ulaşabilirsiniz:
- Bitcoin Cash nedir ve Bitcoin’den farkı ne?: Bitcoin Cash, Bitcoin’den 2017 yılında ayrılmış (bir hard fork ile oluşturulmuş) bir kripto paradır. En büyük farkı, Bitcoin’e kıyasla daha büyük blok boyutuna sahip olması sayesinde çok daha fazla işlemi düşük ücretlerle gerçekleştirebilmesidir. Özetle BTC daha çok “dijital altın” olarak görülürken, BCH günlük harcamalarda kullanılabilecek dijital nakit olma hedefine odaklanır.
- Bitcoin Cash neden ortaya çıktı?: BCH’nin ortaya çıkış sebebi, Bitcoin ağındaki ölçeklenebilirlik sorunları ve yüksek işlem ücretleriydi. 2017’de Bitcoin topluluğu bu sorunlara farklı çözümler önerince bir fikir ayrılığı oluştu: Bir grup blok boyutunu artırarak ağ kapasitesini yükseltmek isterken diğerleri mevcut yapıyı korumayı tercih etti. Anlaşmazlık sonucunda Bitcoin Cash ayrı bir zincir olarak doğdu ve böylece Bitcoin’in orijinal vizyonunu sürdürmek isteyenlere alternatif bir yol sunuldu.
- BCH coin kimin?: BCH coin herhangi bir tek kişinin ya da şirketin projesi değildir. Bitcoin Cash, topluluk tarafından hayata geçirilmiş açık kaynaklı ve merkeziyetsiz bir projedir. Elbette Roger Ver gibi önde gelen destekçileri vardır ancak BCH, merkezi bir yönetime değil küresel bir gönüllü geliştirici ve kullanıcı topluluğuna aittir.
- BCH merkezi mi, merkeziyetsiz mi?: Bitcoin Cash tamamen merkeziyetsiz bir blok zinciridir. Tıpkı Bitcoin’de olduğu gibi BCH ağında da işlemler merkezi bir otorite olmadan, dağıtık durumdaki madenciler ve düğümler tarafından doğrulanır. Ağın yönetimi protokol kuralları ve konsensüs mekanizmasıyla sağlanır; herhangi bir hükümet, şirket veya birey ağı tek başına kontrol edemez.
- BCH yatırım açısından BTC kadar güvenilir mi?: Her yatırımcının “güvenilirlik” tanımı farklı olsa da Bitcoin Cash uzun süredir piyasada var olan, köklü bir kripto paradır. Bununla birlikte piyasa değeri ve benimsenme oranı açısından BTC kadar güçlü olmadığı da bir gerçektir. BTC, en büyük piyasa değerine sahip kripto para olarak birçokları tarafından daha “güvenli liman” görülürken, BCH daha dalgalı fiyat hareketleri sergileyebilir. Yatırım açısından BCH’nin başarısı, ileride ne kadar yaygın kullanılacağına ve teknolojik gelişmelerine bağlı olacaktır.
- Bitcoin Cash’in geleceği nasıl öngörülüyor?: BCH coin geleceği konusunda topluluk genel olarak iyimser olsa da kesin bir öngörü yapmak zordur. Destekçilerine göre BCH, düşük ücret ve hızlı işlem avantajıyla özellikle günlük hayatta ve gelişmekte olan ülkelerde daha fazla benimsenme potansiyeline sahiptir. 2023’te gelen CashTokens gibi güncellemelerle akıllı kontratlar ve DeFi alanına adım atması, BCH’nin kullanım alanını genişletebilir. Ancak kripto para piyasalarında rekabet ve belirsizlik faktörleri bulunduğundan, Bitcoin Cash’in gelecekte ne ölçüde başarı kazanacağını zaman gösterecektir.
Bitcoin Cash ve diğer önemli fork'ların detayları için JR Kripto Rehber serimizi takip etmeyi unutmayın.
