Artificial Superintelligence Alliance (FET) Nedir?

Yapay zekâ (AI) ve blockchain dünyasında son dönemde dikkat çeken heyecan verici bir girişim ortaya çıktı: Artificial Superintelligence Alliance (ASA). Peki, Artificial Superintelligence Alliance nedir ve bu yapının temelini oluşturan FET nedir? Kısaca söylemek gerekirse, ASA; Fetch.ai (FET), SingularityNET (AGIX) ve Ocean Protocol (OCEAN) gibi AI ve blockchain alanında öne çıkan projelerin güçlerini birleştirmesiyle oluşan bir ittifak. 2024 yılında bu üç projenin bir araya gelmesiyle ASA resmen duyuruldu. Ortaya çıkan bu birleşik yapı, merkeziyetsiz yapay zekâ geliştirme süreçlerini hızlandırmayı ve birlikte çalışabilen, açık bir “süper zeka” (Artificial Superintelligence/ASI) altyapısı kurmayı hedefliyor. İttifakın ortak kripto para birimi olarak FET token kullanılmaya devam ediyor. Bu birleşmenin ardından FET, aynı zamanda ASI coin adıyla da anılmaya başlandı.

ASA bünyesindeki her proje, decentralized AI yani merkeziyetsiz yapay zekâ vizyonuna kendine özgü bir katkı sağlıyor. Örneğin Fetch.ai nedir diye sorarsak, otonom yazılım ajanlarıyla blockchaini bir araya getiren bir platform olduğunu söyleyebiliriz. Gelişmiş ajan altyapısı ve blockchain entegrasyonuyla öne çıkıyor. SingularityNET nedir derseniz, yapay zekâ algoritmaları ve servisleri için merkeziyetsiz bir pazar yeri sunan, AI araştırmaları alanında köklü bir geçmişe sahip bir proje karşımıza çıkıyor. Ocean Protocol nedir sorusunun yanıtı ise; verilerin paylaşımı ve gelirleştirilmesi üzerine çalışan, yapay zekâ uygulamaları için gerekli büyük verileri güvenli şekilde erişilebilir kılan bir blockchain altyapısı. İşte bu üç farklı uzmanlık alanı, ASI FET birleşmesi sayesinde aynı çatı altında bir araya geldi. Fetch.ai’in SingularityNET ile birleşmesi ve Ocean Protocol’le yaptığı ortaklık, AI ajanlarını, makine öğrenimi modellerini ve büyük veri kaynaklarını tek bir ekosistemde buluşturuyor. Böylece ASA, merkeziyetsiz süper zekâ hedefine ulaşmak için gereken tüm yapı taşlarını bir araya getiriyor. Şimdi bu yapının nasıl ortaya çıktığına, tarihçesine ve FET token’ın neden bu kadar önemli olduğuna daha yakından bakalım.

FET’in Tanımı ve Ortaya Çıkışı

Artificial Superintelligence Alliance (ASA), yapay zekâ ve blockchain projelerini bir araya getiren bir ittifak olarak öne çıkıyor. Bu yapının merkezinde, Fetch.ai projesinin kripto para birimi olan FET token yer alıyor. 2024 yılında Fetch.ai (FET), SingularityNET (AGIX) ve Ocean Protocol (OCEAN) ekipleri güçlerini birleştirip ASA’yı hayata geçirdi. Bu ittifak ilan edildiğinde, her üç projenin token’larının tek bir evrensel AI token’ında birleşeceği açıklandı. Ortak token olarak FET kullanılmaya devam etse de, yeni dönemde bu token’a “Artificial Superintelligence (ASI) token” adı da veriliyor. Yani “ASI coin nedir?” diye sorarsanız, ASA’nın ortak token’ı olup, Fetch.ai’nin FET token’ının yeni kimliği diyebiliriz.

Bu yeni yapı sayesinde hedeflenen şey, merkeziyetsiz yapay zekâ geliştirmeyi hızlandırmak ve farklı AI projelerinin birlikte çalışabildiği açık bir süper zeka altyapısı kurmak. Günümüzde yapay zekâ alanındaki gelişmeler inanılmaz bir hızla ilerliyor. Özellikle büyük dil modellerinin (LLM) ortaya çıkışıyla birlikte bu inovasyon dalgası daha da hızlandı. Artık Yapay Genel Zekâ (AGI) fikri pek çok kişi için hayal olmaktan çıktı; bir sonraki aşama olan yapay üstün zekâ (ASI) fikri ise ciddi ciddi konuşulmaya başlandı. ASI; yapay zekâ sistemlerinin insan seviyesinin çok ötesine geçip, toplu insan bilgeliğine erişecek düzeyde gelişmesini ifade ediyor. ASA ittifakı da tam olarak bu noktada devreye giriyor çünkü ASI’nin sadece belli başlı şirketlerin elinde toplanmaması, herkesin erişimine açık ve adil bir yapıda gelişmesi gerektiğine inanılıyor. Fetch.ai, SingularityNET ve Ocean Protocol ekipleri de bu fikir etrafında birleşmiş durumda. Üç projenin ortaklığıyla ortaya çıkan ASA, teknoloji devlerinin tekeline karşı, bağımsız ve topluluk temelli bir AI ekosistemi kurmayı amaçlıyor.

ASA’yı oluşturan bu üç proje, zaten kendi alanlarında öncü ve köklü yapılardı. Birleşmenin ardındaki düşünce, her birinin güçlü yanlarını bir araya getirip çok daha kapsamlı ve işlevsel bir platform yaratmaktı. Örneğin, Fetch.ai’nin blockchain tabanlı otonom ajan teknolojisi; SingularityNET’in gelişmiş yapay zekâ algoritmaları ve Ar-Ge deneyimiyle buluşuyor. Ocean Protocol tarafında ise güvenli veri paylaşımı ve tokenizasyon altyapısı, bu karışımın olmazsa olmaz parçalarından biri haline geliyor. Böylece ASA, AI geliştirmenin her adımını kapsayan, güçlü bir temel sunmuş oluyor. Önemli bir başka nokta da, her bir projenin toplulukları ve geliştirici ağları artık tek bir çatı altında birleşmiş durumda. FET, AGIX ve OCEAN token sahipleri ASA ekosisteminde bir araya gelirken, yüz binlerce kullanıcı ve geliştirici de bu oluşuma katkı sağlamaya başlamış durumda. Bu kadar geniş ve aktif bir katılımcı kitlesi, merkeziyetsiz süper zekâ yolculuğunda ASA’ya ciddi bir hız ve direnç kazandırıyor.

FET’in Tarihçesi: Önemli Dönüm Noktaları

Fetch.ai (FET) projesi çok uzun bir geçmişe sahip olmasa da, hem kripto dünyasında hem de yapay zekâ alanında dikkat çeken işler yapmayı başardı. Şimdi gelin, FET’in bugüne kadarki yolculuğunda öne çıkan bazı önemli adımlara birlikte bakalım:

• 2017: Fetch.ai projesi, Humayun Sheikh’in liderliğinde İngiltere’nin Cambridge kentinde kuruldu. Kurucu ekipte Toby Simpson ve Thomas Hain gibi yapay zekâ alanında uzman isimler de vardı. Bu dönemde, blockchain tabanlı otonom ajan fikrinin ilk temelleri atıldı.
• 2019: FET token, Binance Launchpad üzerinden yapılan halka açık satışla piyasaya sürüldü. Sadece 22 saniye içinde tamamlanan bu satışta 6 milyon dolar fon toplandı. Aynı yıl proje, ağ testlerini bitirip blockchain altyapısını oluşturdu.
• 2020–2023: Bu dönemde ekip, platformun ana ağını (mainnet) 2020’nin Ocak ayında yayına aldı. Ardından gerçek dünya uygulamalarına odaklanıldı. AI ajanları, veri alışverişi ve otomasyon alanlarında pilot projeler geliştirildi. Otonom ajanlar; akıllı şehir sistemleri, merkeziyetsiz ekonomi uygulamaları ve IoT entegrasyonlarında test edildi. Bosch ve Festo gibi büyük firmalarla iş birlikleri yapıldı. Ayrıca merkeziyetsiz finans (DeFi) ile yapay zekâyı birleştiren yeni kullanım senaryoları üzerinde çalışıldı. Bu süreçte ekip, platformu sürekli geliştirirken bir yandan da konferanslara katılarak ve geliştirici topluluğunu büyüterek ekosistemi canlı tuttu.
• 2024 (ilk yarı): Fetch.ai, SingularityNET ve Ocean Protocol ile birlikte büyük bir adım atarak birleşme kararı aldı. Mart ayında yapılan duyuruyla birlikte bu üç proje, Artificial Superintelligence Alliance (ASA) adı altında birleşeceklerini açıkladı. FET, AGIX ve OCEAN toplulukları, daha büyük bir vizyon ve daha geniş bir etki alanı için bir araya geldi. Temel hedef, AI geliştirmelerini ölçeklendirip süreci hızlandırmaktı. 28 Mart 2024 tarihinde, 3.45 dolar ile tüm zamanların en yüksek seviyesini kaydetti.
• Haziran 2024: Üçlü birleşme resmen tamamlandı ve ASA ittifakı resmen kuruldu. 13 Haziran’da yapılan açıklamayla, artık üç ağın tek bir ekosistem gibi çalışacağı duyuruldu. Token birleşimi de bu süreçte hayata geçirildi. FET token, 1 FET = 1 ASI oranıyla dönüştürüldü ve AGIX ile OCEAN sahiplerine sabit oranlarda ASI token dağıtımı başlatıldı. AGIX sahiplerine her 1 AGIX karşılığında 0.433350 $ASI, OCEAN sahiplerine ise 1 OCEAN karşılığında 0.433226 $ASI verilecek şekilde dönüşüm oranları açıklandı. Böylece FET, ASA’nın ortak ve evrensel token’ı haline geldi. Bu birleşme, hem kripto dünyasında hem de yapay zekâ alanında merkeziyetsiz yapının bu ölçekte ilk örneklerinden biri oldu. Ortaya çıkan yapı, toplamda 2.63 milyar token arzı ve yaklaşık 7.5 milyar dolarlık birleşik piyasa değeriyle dikkat çekti.  
• 2025: FET fiyatı, 2024’teki rekorunun yüzde 80 kadar altında, 0.60 dolar seviyelerinde işlem görüyor.

FET Neden Değerli?

Bir kripto projesinin gerçekten öne çıkabilmesi için sadece teknolojiyle değil, sunduğu somut faydalarla da kendini göstermesi gerekir. FET coin (ya da yeni adıyla ASI token) de hem teknik yapısıyla hem de parçası olduğu güçlü ekosistemle dikkat çeken projelerden biri. Peki, FET’i bu kadar özel kılan şeyler neler? Gelin, öne çıkan özelliklerine ve sunduğu avantajlara birlikte bakalım:

AI’ya özel altyapı

Fetch.ai ağı, yapay zekâ uygulamaları için özel olarak tasarlanmış bir blockchain altyapısı sunuyor. Klasik blockchainlere kıyasla çok daha hızlı ve karmaşık işlemleri destekleyen bir mimariye sahip. Bu yapı sayesinde, makine öğrenimi modellerinin çalıştırılması ya da onlarca otonom ajanın eş zamanlı olarak veri alışverişi yapması gibi senaryolar rahatlıkla yönetilebiliyor. Yani AI odaklı projeler için ihtiyaç duyulan esneklik ve ölçeklenebilirlik bu ağın temelinde yer alıyor.

Otonom ajanlar ve veri paylaşımı

Fetch.ai’nin en dikkat çeken özelliklerinden biri, otonom ekonomik ajanlar (AEA) adı verilen yazılım bileşenlerini desteklemesi. Bu ajanlar, kullanıcılar adına belirli görevleri yerine getirebiliyor; örneğin en uygun enerji tarifesini bulmak, otobüs saatlerini analiz etmek ya da bir otel rezervasyonu planlamak gibi. Bu işlemler, blockchain üzerinde akıllı sözleşmeler ve AI algoritmalarıyla yürütülüyor, böylece süreç şeffaf ve güvenli kalıyor. Ayrıca ASA ortaklığıyla birlikte Ocean Protocol’ün veri paylaşımı konusundaki altyapısı da projeye entegre edildi. Bu sayede büyük veri setleri, sahiplik hakları korunarak ve güvenli şekilde paylaşılabiliyor. Tüm bu yapı, veri alışverişini aracısız ve güvenilir hâle getiriyor.

Güçlü topluluk ve ekosistem etkisi

FET’in arkasındaki teknolojinin yanı sıra, onu güçlü kılan en önemli şeylerden biri de topluluğu ve ekosistemi. SingularityNET ve Ocean Protocol gibi büyük projelerle birleşmesi sayesinde, oldukça geniş bir kullanıcı ve geliştirici ağı oluşmuş durumda. Yüz binlerce kişinin yer aldığı bu topluluk, yeni fikirlerin ortaya çıkmasını ve projelerin hızla büyümesini sağlıyor. Bu birleşim, sadece teknik bir sinerji değil, aynı zamanda kültürel ve fikirsel bir birlik de yaratıyor. Topluluğun aktif katılımı sayesinde yönetişim süreçleri de demokratik şekilde işliyor; yani proje hakkında kararlar alınırken topluluk da söz sahibi olabiliyor.

FET token’ın kullanım alanları

FET token ne işe yarar sorusuna verilebilecek pek çok yanıt var. Öncelikle FET, ASA ekosisteminin temel ödeme aracı olarak kullanılıyor. Ağda yapılan işlemlerin ücretleri bu token’la ödeniyor. Bunun dışında AI hizmetlerine erişmek, örneğin bir otonom ajanı çalıştırmak veya bir modelin çıktısını almak için de FET harcanıyor. Ayrıca FET token, stake edilebiliyor. Yani kullanıcılar token’larını ağa kilitleyerek hem ağın güvenliğine katkı sağlıyor hem de bunun karşılığında ödül kazanıyor. Fetch.ai ağı, Proof-of-Stake modeline dayandığı için stake işlemi projenin işleyişi açısından da kritik öneme sahip. Son olarak, FET token ASA ekosistemindeki yönetişim kararlarında da kullanılıyor. Token sahipleri oy kullanarak proje gelişiminde söz sahibi olabiliyor. Ayrıca uygulama içi satın alımlar, veri pazaryerindeki işlemler gibi günlük kullanım senaryolarında da aktif şekilde kullanılıyor.

ASI vizyonu: Merkeziyetsiz süper zekâ

Fetch.ai’nin belki de en iddialı tarafı, sadece günümüzün sorunlarına çözüm sunmakla kalmayıp geleceği şekillendirmeyi de hedeflemesi. Projenin uzun vadeli vizyonu, merkeziyetsiz bir süper zekâ (ASI) altyapısı oluşturmak. Bu hedef doğrultusunda Fetch.ai, SingularityNET ve Ocean Protocol, yalnızca teknolojik değil, felsefi olarak da ortak bir çizgide buluştu. Büyük teknoloji şirketlerinin kontrolünde gelişen yapay zekâya karşı, açık kaynaklı, topluluğun yönlendirdiği ve herkesin erişebileceği bir süper zekâ inşa etmek istiyorlar. Bu hedef gerçekten büyük ve zaman isteyen bir yolculuk olsa da, ASA bu yolculuğa oldukça sağlam bir temel atarak başlamış durumda. Eğer ittifak bu hedefe ulaşırsa, sadece yapay zekâ alanında değil, kripto dünyasında da çığır açabilecek bir yapı ortaya çıkmış olacak. Böyle bir senaryoda FET (ya da yeni adıyla ASI) token, küresel ölçekte hem bir değer deposu hem de güçlü bir araç hâline gelebilir.  

FET’in Kurucusu Kim?

FET kimin? Bu soru özellikle Fetch.ai projesinin arkasında kimlerin olduğunu merak edenler tarafından sıkça soruluyor. Fetch.ai’nin kurucusu ve CEO’su Humayun Sheikh. Projeye başlamadan önce de yapay zekâ alanında ciddi deneyimi olan bir girişimci olarak biliniyor. Google’ın AI odaklı şirketi DeepMind’ın ilk yatırımcılarından biri olması, onun bu alandaki vizyonunu ve cesaretini ortaya koyuyor. 2017 yılında Toby Simpson ve Thomas Hain gibi yapay zekâ ve yazılım uzmanlarıyla birlikte Fetch.ai’yi Cambridge’de hayata geçirdi. Sheikh’in liderliğinde ekip, AI ile blockchain birleştiren yenilikçi fikirler geliştirdi ve kısa sürede dikkat çekmeyi başardı.

ASA ittifakının kurulmasında da Humayun Sheikh’in rolü oldukça büyük. SingularityNET’in kurucusu olan Dr. Ben Goertzel ile yakın çalışarak üç projenin birleşme sürecini şekillendirdiler. Ben Goertzel, yapay genel zekâ (AGI) alanında dünya çapında tanınan bir isim ve SingularityNET’in CEO’su olarak ASA’nın oluşumunda öncü isimlerden biri oldu. Ocean Protocol cephesinde ise kurucu Trent McConaghy bu çekirdek ekibin üçüncü ayağını oluşturdu. Birleşme sonrası yapılan görev dağılımında, Humayun Sheikh ASA İttifakı Konsey Başkanı olurken, Ben Goertzel CEO pozisyonunu üstlendi.

Üç proje, birleşmeden önce kendi ekipleri ve topluluklarıyla bağımsız şekilde çalışıyordu. Ayrı yol haritaları, ayrı öncelikleri vardı. Birleşme sonrasında ise bu yapıların öz kimlikleri korunarak, ortak bir hedef etrafında buluşturuldu. ASA çatısı altında her proje hâlâ kendi yasal yapısıyla varlığını sürdürüyor; ama artık stratejik kararlar ortaklaşa alınıyor. Sheikh, Goertzel ve McConaghy gibi lider isimlerin uyumlu çalışması sayesinde bu ortaklık güçlü bir sinerjiyle ilerliyor. Bu yapı, karar alma süreçlerinin dengeli işlemesini ve kaynakların daha verimli kullanılmasını sağlıyor.

Kısacası, Humayun Sheikh sadece Fetch.ai’nin kurucusu olmakla kalmadı; aynı zamanda ASA gibi büyük vizyona sahip bir ittifakın doğmasında da kilit rol üstlendi. Gerek teknolojik bilgi birikimiyle gerek stratejik vizyonuyla, projenin yolunu açan isimlerden biri oldu.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Aşağıda, Artificial Superintelligence Alliance hakkında sıkça sorulan bazı sorular ve cevaplarını bulabilirsiniz:

• Artificial Superintelligence Alliance nedir?: Artificial Superintelligence Alliance (ASA), Fetch.ai, SingularityNET ve Ocean Protocol projelerinin 2024 yılında bir araya gelerek oluşturduğu merkeziyetsiz yapay zekâ ittifakıdır. Bu ittifakın amacı, yapay zekâ ve blockchain teknolojilerini birleştirerek açık ve birlikte çalışabilir bir “süper zeka” altyapısı geliştirmektir. ASA sayesinde, bu üç projenin teknolojik yetenekleri tek ekosistemde buluşmuş ve FET token ortak para birimi olarak kullanılmaya başlanmıştır.
• FET token ne işe yarar?: FET token, ASA ekosisteminin merkezi kripto para birimidir ve birden çok işleve sahiptir. Öncelikle ağ üzerindeki işlemler için ödeme aracı olarak kullanılır; yani akıllı sözleşme işlemleri veya veri alışverişi gibi faaliyetlerde işlem ücretleri FET ile ödenir. Ayrıca FET token, stake edilebilerek ağ güvenliğine katkı sağlar ve stake edenler ödül kazanır. Bunların yanında FET, ASA ekosistemindeki AI hizmetlerine erişmek (örneğin otonom ajan çalıştırmak) ve yönetişim oylamalarına katılmak için de kullanılan çok yönlü bir tokendir.
• FET ile AGIX ve OCEAN birleşti mi?: Evet, Fetch.ai (FET), SingularityNET (AGIX) ve Ocean Protocol (OCEAN) 2024 yılında güçlerini birleştirerek Artificial Superintelligence Alliance’ı oluşturdu. Bu birleşme sonucunda üç projenin teknolojileri ve toplulukları tek bir çatı altında buluştu. Token’lar da ASI (Artificial Superintelligence) token adı altında birleştirildi; FET token bu yeni yapının temel token’ı olarak kalmaya devam ederken, AGIX ve OCEAN sahipleri de belirlenen oranlarda ASI (FET) token’a geçiş yapma imkânı elde ettiler.
• FET merkeziyetsiz mi çalışıyor?: Evet, Fetch.ai ağı ve ASA ittifakı merkeziyetsiz bir yapıda çalışır. Fetch.ai, Proof-of-Stake konsensüs mekanizması kullanan, düğümler (node’lar) tarafından işletilen dağıtık bir blockchain ağıdır. Ağın güvenliği ve işlemlerin doğrulanması merkezi bir otoriteye bağlı değildir; dünyanın dört bir yanındaki katılımcılar node çalıştırarak ve FET stake ederek ağa katılırlar. Ayrıca ASA kapsamında da yönetim ve geliştirme kararları, tek bir şirkettense topluluk ve vakıflar arasında dağıtılmış bir şekilde alınmaktadır, bu da merkeziyetsizlik ilkesine uygun bir yönetişim modeli oluşturur.
• FET token’ı nasıl stake edebilirim?: FET token’larınızı stake etmek için öncelikle FET’i destekleyen bir cüzdana veya platforma ihtiyacınız var. Fetch.ai’nin kendi cüzdanı veya büyük borsaların staking hizmetleri bu iş için kullanılabilir. Yapmanız gereken, elinizdeki FET’leri ağdaki doğrulayıcılardan birine delegasyon (yetkilendirme) yoluyla kilitlemek olacaktır. Resmi Fetch.ai cüzdanını indirip bir doğrulayıcı seçerek birkaç tıklamayla staking işlemini gerçekleştirebilirsiniz. Staking yaptığınız süre boyunca token’larınız transfer edilemez halde kalır, ancak karşılığında belirli oranlarda yeni FET (ASI) ödülleri kazanırsınız. Unutmayın, staking getirileri ve koşulları kullandığınız platforma göre değişebilir; dolayısıyla işlem yapmadan önce güncel kılavuzları incelemeniz faydalı olacaktır.
• Yapay zekâ ve blockchain bu projede nasıl birleşiyor?: ASA ittifakında yapay zekâ ve blockchain, birbirlerini tamamlayacak şekilde entegre edilmiştir. Blockchain, dağıtık bir altyapı ve güven katmanı sağlayarak yapay zekâ ajanlarının ve algoritmalarının şeffaf ve güvenilir bir ortamda çalışmasına imkân tanıyor. Örneğin, Fetch.ai’nin otonom ajanları blockchain üzerinde akıllı sözleşmeler aracılığıyla etkileşime girip işlemler yapabiliyor. SingularityNET’in AI algoritmaları, bu dağıtık ağ üzerinden hizmete sunulup çağrılabiliyor ve Ocean Protocol sayesinde ihtiyaç duydukları büyük veriyi yine blockchain tabanlı bir piyasa üzerinden güvenle erişebiliyorlar. Kısacası, AI sistemleri zekâlarını konuştururken, blockchain de arka planda bu işlemlerin kayıt altına alındığı, güvenceye alındığı ve token ekonomisiyle teşvik edildiği zemini sağlıyor. Böylece yapay zekâ ve blockchain teknolojileri ASA çatısı altında iç içe geçerek yeni nesil uygulamalar mümkün hale geliyor.
• FET coin geleceği parlak mı?: ASA ittifakı ve genel olarak yapay zekâ trendleri göz önüne alındığında, birçok kişi fet coin geleceği konusunda iyimser. Projenin vizyonu, sadece kısa vadeli bir ürün geliştirmek değil, uzun vadede merkeziyetsiz bir süper zekâ inşa etmek olduğu için, başarılı olması durumunda ciddi bir etki alanı yaratacaktır. Elbette kripto piyasaları riskler barındırır ve kesin yargılar vermek doğru olmaz; ancak Fetch.ai’nin güçlü ortaklıkları, genişleyen ekosistemi ve AI alanındaki artan popülaritesi düşünüldüğünde, FET (ASI) token’ın önümüzdeki yıllarda da adından söz ettireceğini söyleyebiliriz. Yatırımcılar ve teknoloji meraklıları, projenin gelişimini yakından takip etmekte ve FET’in yol haritasındaki hedeflere ulaşmasını umut etmektedir.

Yapay zekâ temelli blockchain projeleri ve merkeziyetsiz süper zeka vizyonu hakkında daha fazla bilgi için JR Kripto Rehber serimizi takip edin.